ኢየሱስ ክርስቶስ ከሙታን በመነሣቱ እግዚአብር ለሰው ልጆች የሕይወት ተሐድሶ ያቀደውን ዕቅድ በተግባር እንዳበሰረው መገንዘብ ይቻላል። ስለዚህ የእርሱ ትንሣኤ የኛን የሕይወት ተሐድሶና ያም መታደስ ያመጣውን ለውጥ ወክሎታል ማለት ይቻላል። ምክኒንቱም የሕወታችን ለውጥ ወይም ተሐድሶ ውጤቱም ሙሉ በሙሉ በክርስቶስ ሥራ መጽቅን ዳግመኛ መወለድንና ከርሱ ጋራ ከሙታን መነሣት እንዲሁም በእግዚአብሔnር ጥበብ በመፈጠሩ የተገኘው የፍጥረታት ሁሉ መልካምነትና ፍጹምነት እንደ ዋና ዋና ትሩፋቶች የሚጠቀሱ ናቸው። እንደ ሰው ልጅና በሁሉ ላይ የበላይ የሆነ አምላክ ኢየሱስ፣ አሁንም ለዘላለምም ሕያው ሆኖ ይኖራል። ስለዚህም ጌታችን ኢየሱስ በሙሉ ዐቅሙና ችሎታው የኛ ነው ማለት ነው። ርሱ ሞቶ ከሙታን በመነሣቱ (ራእ. 2፥8) የትንሣኤው ውጤት በክብር ወደ ላይ ማረግ ነበር፤ በዚህም ርሱ ለፈጠረው ፍጥረት ከፍ ብሎ የመክበር ፍጻሜ አምጥቶለታል። በዚህም ምክንያት በርሱ የሚያምኑ ሁሉ ለማይጠፋ፣ ለማይበላሽና ለማይለወጥ ርስት ዳግመኛ እንዲወለዱ አደረገ (1ጴጥ. 1፥4)። 

ዘካሪያስ ኡርሲነስ እና ካስፐስ ኦሌቪነስ የተባሉ ምሁራን ከክርስቶስ ትንሣኤ ስለምናገኘው ፋይዳ ጥያቄ ከሰነዘሩ በኋላ፣  ለጠያቄያቸው ሄድልበርግ የተሰኘ ጸሐፊ፣ “የክርስቶስ ትንሣኤ ፋይዳው በመጀመሪያ ደረጃ እርሱ ሞትን አሸንፎ በመነሳሣቱ እኛንም የጽድቁ ተካፋዮች ማድረጉ ነው በሁለተኛ ደረጃ ደግሞ አሁን እንኳን በእርሱ ኀይል ከሙታን ተነሥተን ወደ ዲስ የሕይወት ምዕራፍ መሸጋገራችን ነው። በሦስተኛ ደረጃ ደግሞ የክርስቶስ ትንሣኤ በመጨረሻ ቀን የኛም ትንሣኤ ሊሆን ጽኑ ተስፋ መሰጠቱ ነው” የሚል በማለት ምላሽ ሰጥቷል።

እነዚህን እውነቶች ከዚህ በታች አንድ በአንድ ለመመልከት እንሞክራለን።

መጽደቅ፥ ከእግዚአብሔር ጋራ ትክክል ወደ መሆን ሕይወት መመለስ

ሐዋሪያው ጳውሎስ በሮሜ 10፡9-10 ባለው ክፍልኢየሱስ ክርስቶስ ጌታ እንደሆነ በልባችን ማመንና እግዚአብሔርም ከሙታን እንዳስነሣው በአፋችን መመስከር ስለ መጽደቃችንና ከእግዚአብሔር ጋራ ወደሚኖረን ኀብረት እንዲመጣ በማድረግና ድነን ከክፉው ኀይል ነጻ እንድንወጣ እንዳደረገን ይገልጻል። ያም የሚያጸድቀን እምነት የሚባለው የግድ ሞትን ድል አድርጎ በተነሣው ጌታ በኢየሱስ ላይ ሊኖረን የሚገባው እምነት ነው። በሌላ አባባል አንድ ሰው እንደጸደቀ የሚቆጠረው ከሙታን በድል በተነሣው በጌታ በኢየሱስ ላይ እምነቱን መጣል ሲችል ብቻ ነው (ሮሜ 4፥24)። ይህም ሊሆን የሚችልበት ምክንያት እውነተኛ ማንነቱን በመግለጡ፣ ትምህርቶቹንም በማጽናት እና ለኀጢኣታችንም የመሞቱን እሴቶች በማጽናቱ ሞትና መቃብርን ሁሉ በመበቀሉ ነው (ዮሐ. 16፥10)። ፍርዳዊ በሆነ መልኩ በትንሣኤ ክፍ ያለው የክርስቶስ ለእኛ ጽድቅ ፍርዳዊ ፋይዳ ያለው ነው[1]

እግዚአብሔር አባቱ ልጁን ክርስቶስን ከሙታን በማስነሣቱ ፍጹም የሆነ ኀይሉንና ሥልጣኑን በገሃዱ ዓለም በግልጽ እንዳሳየና የተስፋውንም ቃል ኪዳን በመፈጸም የክርስቶስን ፍጹም የሆነ ጽድቅ እንዳወጀለተት እንመለከታለን። ይህም የታወጀው ጽድቅ የሚባለው በክርስቶስ በማመናችን ምክንያት የሚደረግልንን ጽድቅ የሚያሳይ ነገር ነው (ሮሜ 4፥25)። ምክንያቱም ክርስቶስ ለእግዚአብሔር ግ በመታዘዝ የሕጉንም መጠይቅ ሁሉ በፍጹም መታዘዙ በማሟላት ከእግዚአብሔር ጋር ያለንን ግንኙነት ወደ ትክክለኛ መስመር አምጥቶታልና። በትንሣኤው ይላል ቮስ፣ በክርስቶስ የሚያምን አካል ሁሉ በእግዚአብሔር ፊት ጻድቅ ተደርጎ ይቆጠር ዘንድ ፍርድ ታውጇል፤ በመጨረሻም ለዚህ በክርስቶስ አምኖ ጻድቅ በመባል ለታወጀው ሰው የሚጠብቀው መጽደቁን በግሉ እንዲያውቅ ለመደረግ ያለፈ ነገር አይደለም።”[2]

የመጽድቃችን በአደባባይ መታወጅ

ጽድቃችን የተረጋገጠበት ዋናው ምክንያት ክርስቶስ ስለኛ በመሞቱ ነው። በሮሜ 5፥9፣ “በደሙ ከጸደቅን በእርሱ (በክርስቶስ) ከእግዚአብሔር ቁጣ እንድናለንና” ይላል። ይህም በግልጽ የሚያሳየን የክርስቶስና የአማኞችን ጽድቅ የሚያገናኘው የክርስቶስ ሞትና ትንሣኤ እንደሆነ ነው። ይህን እውነት ባቪንክ፣

የክርስቶስ ሞት የመሥዋዕትነት ሞት ሲሆን፣ ከኀጢኣታችንም ሙሉ በሙሉ ተዋጅተን ወደ ዘላለም ጽድቅ የገባነው በዚያው ሞቱ አማካይነት ነው። በትንሣኤውም አማካይነት ራሱ ኢየሱስ ብቻ ሳይሆን፣ እኛም ጽድቅን አግኝተናል። የእርሱም ከሙታን መነሣት የመፈታታችንና ነጻ የመውጣታችን ግልጽ የሆነ አዋጅ ነበር። እንዲሁም ደግሞ እርሱ ከሙታን በመነሣቱ እና እኛም በትንሣኤው ኀይል በማመናችን ከእግዚአብሔር ጋር ወደ መታረቅ እንደመጣን እንረዳለን። ስለዚህ የክርስቶስ ትንሣኤ እኛም የመጽደቃችን ማስረጃ ነው ማለት ይቻላል

በማለት ገልጿል (ባቪንክ፣ 370)።

የክርስቶስ ሞት የእግዚአብሔርን ጽድቅ በኛም ላይ ግልጽ አድርጎጐ ገልጦታል ሲባል ልጁ ኢየሱስ የእግዚአብሔርን ቊጣና ፍርድ ሁሉ ተሸክሞ በእኛ ፈንታ መሥዋዕታችን መሆኑን ነው። በቀላሉ ሲታሰብ ክርስቶስ ከሥቃይ፣ ከሞቱና ከመቀበሩ ተስፋ የሌለው ደካማ ሆኖ ሊታ ይችላሉ።ል ትንሣኤው ግን ኀይሉንና ሥልጣኑን ከማረጋገጡም ዐልፎ በክርስቶስ ሞት አማካይነት የተገለጠውን የእግዚአብሔርን የጽድቅ ሥራ ግልጽ አድርጎ ያሳየናል። የክርስቶስ ትንሣኤ የእግዚአብሔርን ግልጽ ማረጋገጫ የሚያሳይ ሲሆን፣ ያም ማረጋገጫው የጽድቃችን ጉዳይ በትክክል ግቡን እንደ መታ የሚያሳይ ነገር ነው። የነገረ መለኮት ምሁሩ ግሩዳ፣ “እግዚአብሄር የክርስቶስን ትንሥኤ ጉዳይ አረጋግጦ ማወጁ የኛንም ትንሣኤ አረጋግጦ ማወጁን የሚያሳይ ሃቅ ነው” ብሎ ነበር (ግሩደም፣ 756)።  ስለዚህ ክርስቶስ ተነሥቷ፤ ኀጢኣትንም ተበቅሎታል። እንዲሁም ስለ ኀጢኣታችንም ይቅርታ ማግኘታችንና ፈጽሞ ስለ መጽደቃችን ዋስትና እንዳገኘንና በእግዚአብሔርም ዘንድ ተቀባይነት እንዳለን እርግጠኞች መሆናችንን ክርስቶስ አረጋግጦልናል።

ጽድቅ ታደሰ፣ ሕይወት ከፍ አለ

የክርስቶስ ሞትና ትንሣኤ አንድ ላይ ከእግዚአብሔር ሕግ ጋራ በተቆራኘ ድነት ሊገኝ የሚችልበትን መሠረት ሊጥሉ ችለዋል። የክርስቶስ ትንሣኤ ከኀጢኣታችን ነጻ ለመውጣታችን፣ ከሞት ለመዋጀታችንና ከእግዚአብሔርም ጋራ ለመታረቃችን ትልቁ መሠረት ሆኗል። በመሠቃየቱና በመሞቱ ምክንያት ክርስቶስ የኀጢኣታችንን ዕዳ እንደ ከፈለልንና ቅጣታችንንም እርሱ እንደ ተሸከመው እንረዳለን። ያለ ክርስቶስ ትንሣኤም የእርሱ ጽድቅ ምንም ጥቅም የሌለው ሆኖ ይቀራል። ነገር ግን ርሱ በመነሣቱ ጽድቁ ግልጽ ሆኖ እንደታየና ታላቁም ድል እንደተበሰረ ማየት ይቻላል። በሮሜ 4፥5 እንደምናነበው፣ የክርስቶስ ሞቱና ትንሣኤው በአንድ ላይ ለሚያምኑት ሁሉ የጽድቃቸው መሠረት ሆኗል። እንዲሁም ደግሞ በሮሜ 4፥25 ላይ እኛን ለማጽደቅ ኢየሱስ ከሙታን እንደ ተነሣ ከተረዳን እኛም የጸደቅንበትና ጽድቃችንም የተረጋገጠው በእርሱ ትንሣኤ ነው ማለት ነው። ይህን እውነት በተመለከተ ቶማስ ሽራይነር የተሰኘ የዐዲስ ኪዳን ምሁር፣ የክርስቶስ ትንሣኤ የሚያሳየው እርሱ በኛ ፈንታ ታላቁን ሥራችንን ሠርቶ እንደ ጨረሰልን ነው በማለት ገልጾ ነበር (1998፡244)። በተጨማሪም ካልቪን ይህ ጒዳይ፣

በክርስቶስ ሞት አማካይነት ኀጢኣታችን ተወግዷል፤ በትንሣኤውም አማ

ካይነት ጽድቃችን በእርሱ ተመልሷል።  ታዲያ ርሱ ራሱ ለሞት ዐልፎ ከተሰጠ እንዴት እኛን ከሞት ነጻ ሊያወጣን ቻል? ርሱ በሞተበት ወቅት በነበረው ትግል የተሸነፈ ከመሰለስ እንዴት ድልን በማግኘት እኛንም የድሉ ተካፋዮች አደረገን? ስለዚህ እኛም የድነታችን መሠረቱ በክርስቶስ ሞትና ትንሣኤ ላይ የተመሠረተ እንደሆነ ስንገልጽ በሞቱ አማካይነት ኀጢኣታችን እንደተወገደ እና ሞትም ለዘላለም ኀይሉን እንዳጣ፣ በትንሣኤውም አማካይነት ጽድቃችን እንደ ታደሰና ሕይወት ወደ ተገቢው ቦታው እንደተመለሰ እንረዳለን። ርሱ ሞቶ በመነሳቱ ምክንያት የድነታችንንና የመጽደቃችን ውጤት በግልጽ ታይቶአልና

በማለት ግልጽ አድርጐ ያስረዳል።

ዳግም ልደት፣ በመንፈሳዊ ትንሣኤ ለእግዚአብሔር ሕያው መሆን

ቅዱስ አውግስጢኖስ የተሰኘ የቤተ ክርስትያን አባት፣ “የጌታችን አካላዊ ትንሣኤ የውስጣዊ ሕይወታችን ትንሣኤ ምልክት ነው፤ ስለዚህ አንዱ የርሱ ትንሣኤ ለእኛ ሁለት ትንሣኤን አምጥቶልናል ማለት ነው” በማለት አትቶ ነበር (አውግስጢኖስ፣ 1991፡157)።

የመጀመሪያ ትንሣኤ ዳግመኛ ከመወለድ ጋር ተያያዥነት አለው። ይህ ሐሳብ የሰውን ልጆች መንፈስ ነፍስ ትንሣኤን እንዳገኘ የሚገልጽ መልእክት የያዘ ነው። ሃቤርማስ፣ ዮሐንስ 5፥24 ላይ እንደተገለተው ይህ ዐይነቱ ሕይወት የአንድን ግለሰብ ከመንፈሳዊ ሞት ወደ መንፈሳዊ ትንሣኤ መሻገርን የሚያሳይ እውነት ብሏል (744)።

የኢየሱስ ክርስቶስ ጽድቅና በእርሱ ሞትና ትንሣኤ አምነው ከእርሱ ጋር በእምነት የሚጣመሩት አማኞች ትንሣኤ ዳግመኛ ስለመወለዳቸው ወይም ለነፍሳቸው ዘላለማዊ ድነትን ስለማግኘታቸው ጠንካራ መሠረት ይጥልላቸዋል በሌላ አባባል በወንጌሉ ለሚተማመኑት ሁሉ በክርስቶስ ትንሳሣኤ አማካይነት የተገለጠው የዘላለማዊ ሕይወት እውነተኛነት ተረጋግጦ ዋስትና ይሆንላቸዋል ማለት ነው (1ቆር. 15፥1-4፡20፤ ሃቤርማስ፣ 744)። ምክንያቱም በክርስቶስ ትንሣኤ አማካይነት አማኞች ሁሉ ወደ ዐዲስ የሕይወት ምዕራፍ ተሸጋግረዋልና (ሮሜ 6፥4-5፤ ኤፌ. 2፥4-5፤ 1ጴጥ. 3፥21)።

ዳግመኛ መወለድ የሚለው ቃል ከመጀመሪያ መፈጠርና እንደገና ደግሞ እንደቀደመው መወለድ ጋር ተያይዞ የሚነሣ ሲሆን፣ ሐሳቡም በዐዲስ ኪዳን ሁለት ጊዜ ብቻ ተጠቅሶ ይገኛል። በማቴዎስ ወንጌል 19፥28 ላይ ሰፋ ያለ ስሜት የሚሰጥና በተለይም የሰው ልጅ (ኢየሱስ) በታላቅ ክብሩ ተገልጦ በከበረ ዙፋኑ ላይ ለፍርድ በሚቀመጥበት ጊዜ የሚገለጠውን የፍጥረተ ዓለሙን ሁሉ እንደገና መታደሥ የሚያሳይ እንደሆነ መገንዘብ ይቻላል። ቲቶ 3፥5 ላይ ስንመለከተው ይህ ዳግመኛ መወለድ የሚለው ቃል ጠበብ ባለ መልኩ የግለ ሰቦችን ዳግመኛ መወለድ ወይም በክርስቶስ የመዳንን ስሜት ያሳያል። በሌላ አባባል ይህ እውነት የግለ ሰቦችን መንፈሳዊ መወለድ ወይም ትንሣኤ ያሳያል ማለት ነው ይህም ማለት የሰዎችን አካላዊ ያልሆነ ወይም መንፈሳዊ ማንነትን እንደገና ወደ ሕይወት መመለስን ወይም ሕይወትን ወደ ተሐድሶ ማምጣንት የሚያሳይ ሐሳብ ነው።

ለዘላለም ሕይወት አሁንዳግመኛ መወለድ

ከዮሃሐንስ ወንጌል እንደምንማረው መንፈሳዊ መወለድ፣ የዘላለም ሕይወትና በክርስቶስ ትንሣኤ ውስጥ የተጠቀሱ ጭብጥ ሐሳቦች በአንድ ላይ የተያያዙ እውነቶች ናቸው (ዮሐ. 3፥18፤ 5፥19-30፤ 11፥24-29)። በቃል ኪዳኑ መሠረት በመጨረሻው ቀን ተፈጻሚነትን ያገኘው በመንፈስ የሆነ የዘላለም ሕይወት ተስፋ በሰው ልጆች ሕይወት ታሪክ ውስጥ ትልቅ ሥፍራ ሊኖረው የተገባ የሽግግር ምዕራፍ ነው። እግዚአብሔር አባቱና ልጁ ኢየሱስ በሥጋም ሆነ በመንፈስ የሞቱትን ሁሉ ወደ ዘላለም ሕይወት በማምጣት ኀይልና ሥልጣን ተጐናጽፈዋል። የኢየሱስንም ድምፅ ሰምተው ለሚያምኑበት ሁሉ ትንሣኤና ሕይወት ኢየሱስ ራሱ እንደሆነ በግልጽ ተቀምጦልናል። መጽሐፍ ቅዱስ ይህን እውነት፣ “የሚያምንብኝ ሁሉ ቢሞትም እንኳን ሕያው ሆኖ ይኖራል እንጂ ለዘላለም አይሞትም” በማለት ይገልጻል (ዮሐ. 11፥25_26)። በሌላ አነጋገር በክርስቶስ ማመን ማለት ዳግመኛ ከመወለድ ጋር ተያይዞ ከመንፈሳዊ ሞት ወደ ዘላለማዊ ሕይወት መሻገርን የሚያሳይ ሐሳብ ሲሆን፣ በመንፈሳዊም ቃላት ስናስበው በምንም ዐይነት መንገድ ከመሞት የራቀ የሚል እውነት ያዘለ ነው። በክርስቶስ ማመን የሚለው ቃል ዳግመኛ መወለድ ከሚለው ቃል ጋር ሲያያዝ ከመንፈሳዊ ሞት ወዲያው ወደ ዘላለማዊ ሕ,ይወት መሸጋገርን የሚያመለክት ሲሆን፣ ሞትን ለዘላለም ላለማየት ከሞት ማምለጥንና ለዘላለም ከእግዚአብሔር ጋር መኖርን የሚያሳይ ሐሳብ ነው (ዮሐ. 3፥36፤ 5፥24፤ 8፥51)።

ኢየሱስ ራሱ የኀጢኣታችንን እዳ ክፍሎ ራሱንም ቤዛ አድርጎ በማቅረብ ለእኛም የዘላለምን ትንሣኤ በመስጠት የሕይወትን መንገድ ከፍቶልናልና። የሰው ልጆች በሥጋ መሞታቸው የማይቀር እውነት ነው። ይሁን እንጂ ሞት በአማኞች ላይ የመጨረሻ ሥልጣን የለውም፤ ምክንያቱም በክርስቶስ ለሞቱት ሁሉም በክርስቶስ የትንሣኤ ተስፋ አላቸውና (ፕተር ቦተንፍ 2008፡98)። መጽሐፍ ቅዱስ አሁን በክርስቶስ የተዘጋጀልንና የተረጋገጠልን መንፈሳዊ ትንሣኤ በመጨሻው ቀን ደግሞ በአካል የምንነሣበት አካላዊ ትንሣኤ ሆኖ እንድምጠብቀን ያውሳል (ዮሐ 11፥24)። ኢየሱስ ራሱ ትንሣኤና ሕይወት እንደመሆኑ መጠን (ዮሐ. 11፥25) ከአባቱ ከእግዚአብሔር ጋራ በአንድ ላይ ሙታንን በማስነት የዘላለምን ሕይወት ይሰጣል (ዮሐ. 5፥25)። በተመሳሳይ መልኩም ጴጥሮስ በኢየሱስ ክርስቶስ ሞት አማካይነት ሳይሆን፣ በርሱ ትንሣኤ አማካይነት ለዘላለም ተስፋ ዳግመኛ የተወለድን እንደሆንን አረጋግጦ ይናገራል (1ጴጥ. 1፥3)።

እነዚህ ከላይ የተጠቀሱ የመጽሐፍ ቅዱስ ምንባባት፣ የክርስቶስ ትንሣኤ የእኛም ደግመኛ የመወለዳችንና በክርስቶስ ዐዲስና ዘላለማዊ ሕይወት የማግኘታችን ምክንያት እንደሆነ ያመለክታሉ በሌላ አባባል የዘላለም ሕይወታችንና የመንፈሳዊ ትንሣኤያችን ዋናው ምክንያት የክርስቶስ ትንሣኤ ነው ማለት ነው። በታሪክ ሁሉ እምብርት ውስጥ ክርስቶስ ዐዲስ ሕይወት ሆኖ ከሙታን ተነሣ ማለት እኛም እንደገና በመወለድ ለእግዚእብሔር ሕያዋን ሆንን ማለት ነው (ሮሜ 6፥11)። ለመንፈሳዊ ትንሣኤያችን እጅግ አስፈላጊ የነበረው ይል በክርስቶስ ትንሳሣኤ ውስጥ የነበረውና በዚያ ሥልጣኑ የተገለጠው የክርስቶስ ትንሣኤ ኀይል ነበር። ካልቪን የድነታችን መጀመሪያ ከሞት ወደ ሕይወት መሸጋገራችን ነው። ምክንያቱም በክርስቶስ በማመናችን ከሞት ወደ ሕይወት ተሸጋግረናልና ይለናል (Institutes, 3.14.6፣ 774)።  በዐዲሱ መንፈሳዊ ሕይወት መወለድ ማለት  በበደላችንና በኀጢኣታችን ምክንያት ሙታን ከነበርንበት ኑሮ (ኤፌ. 2፥1) ከእግዚአብሔር ጋራ በሚኖረን ግንኙነት ዳግመኛ ይወት አግኝተን እንደገና መቆምና ሕይወት ተዘርቶልን የመነሣታችን ምልክት ሲሆን፣ ከክርስቶስ ጋራ ሕያው ሆኖ ወደ ሕይወት ተሐድሶ መምጣት ማለት ነው (ኤፌ. 2፥5፤ ቈላ. 2፥13፤ ሮሜ 6፥4)። 

ይህን እውነት ዌናንዲ የተሰኘ ጸሐፊ፣

ሞትን ድል አድርጎ የተነሣውና ሥጋ ነሥቶ በምድር ላይ የተገለጠው ጌታችንና መድኃኒታችን ኢየሱስ በመንፈስ ቅዱስ የሆነውን ዐዲስ ሕይወት ለመላክ የሚያስችል ኀይልና ሥልጣን የተጐናጸፈ ሲሆን፣ በመሥዋዕታዊ ሞቱም አማካይነት መለኮታዊ ሕይወትን የሚያፈስ እንደሆነ እንገነዘባለን። በርሱም መንፈስ አማካይነት የሰው ዘር በሙሉ በልጁ በኢየሱስ ክርስቶስ በማመን በልጁም መልክና አምሳል ዳግመኛ እንደተፈጠረ እንመለከታለን። ስለዚህ ኢየሱስ ከሙታን እንደተነሣ እንደ እግዚአብሔር ልጅ ዐዲሱ አዳም እንደ ተባለና የዐዲሱ የሰው ዘር ሁሉ አባት እንደሆነ ልንገነዘብ ይገባል (ሮሜ 5፥14፤ 1ቆሮ. 15፥45)

በማለት ይገልጻል (ዌናንዲ፣ 397)።

ከክርስቶስ ጋራ የመነሣት ሁለት ደረጃዎች

የክርስቶስ ትንሣኤ በርሱ የሚያምኑትን የሰውን ልጆች ሁሉ ወደ ተሐድሶ እንዳመጣው በማወጅ የአማኞቹንም ጽድቅ፣ ዳግመኛ መወለድና የዘላለም ትንሣኤ ያበስራል። ክርስቶስ ቢሞትም ዳግመኛ ወደ ሕይወት መጣ ማለት እኛም በርሱ በማመን ዳግመኛ ተወልደን ወደ ዐዲሱ ሕይወት እንመጣለን ማለት ነው። በርግጥ የሰው ልጆች ሁሉ በተለይም በኢየሱስ የሚያምኑት እርሱ በመሞቱና በመነሣቱ ምክንያት የተገኘውን ትርፍ እንዳጣጣሙት ማየት ይቻላል። ይህም በሁሉ ደረጃዎች የተፈጸመ ሲሆን፣ 1) አሁኑኑ በርሱ አምኖ ደግመኛ በመወለድ ዳግመኛ ላለመሞት የተገኘውን መንፈሳዊ ትንሣኤን የሚያሳይ ነው (ቲቶ 3፥5፤ ዮሐ 11፥26)። ይህም ማለት በክርስቶስ ያመኑት ሁሉ ሞትን ለዘላለም ላለማየት የሚነሱበት ዐይነት ልዩ ትንሣኤ ነው፤ 2) በመጨረሻው ቀን ሞትን ድል አድርጎ በመነሣት፣ በአባቱ ቀኝ ከፍ ብሎ ያለው ኢየሱስ የእግዚአብሔር ልጅ በታላቅ ክብር ሲገለጥና ለፍጥረታትም ሁሉ ዳግመኛ መወለድ ሲሆን፣ እንዲሁም ርሱ ሁሉን በሚገዛበት ቀን በእርሱ የሚያምኑትም ድነታቸው ፍጹም በሚሆንበት ጊዜ የሚሆነው ትንሣኤ ነው። ይህን እውነት ቅዱስ አውግስጢኖስ፣ “አሁን በነፍሳችን የሙታን ትንሣኤ እናምናለን፤  እንዲሁም ደግሞ በመጨረሻ ው ቀን በአካል ከሙታን እንነሣለን” በማለት ገልጾ ነበር (348)።

የሙታን ትንሣኤ፣ የአጽናፈ ዓለሙ ታሪክ ውጤት

የክርስቶስ አካላዊ ትንሥኤ የተከሠተው ከሁለት ሺህ ዓመታት በፊት በኢየሩሳሌ ከተማ ነበር። ይህ ክሥተት በጣም አስፈላጊና ሁሉን ነገር ባጠቃለለ መልኩ ትልቅ ጠቀሜታ ያለው ነው። ምክንያቱ ደግሞ ይህ ትንሣኤው የእግዚአብሔርን ዘላለማዊ ዓላማና የዓለምን ሁሉ ታሪክ በወሳኝነት የያዘ ነገር ስለሆነ ነው። በመጨረሻም ቀን የነገር ሁሉ ፍጻሜ በሚሆንበት ቀን የራሳችንን ምንነት በሚገባ እናውቀዋለን። ነገር ግን የኢየሱስ ትንሣኤ የሁሉንም ነገር (ያለፈውን፣ አሁን ያለውንና የሚመጣውን ሁሉ) ብቻ ሳይሆን፣ የመጨረሻውንም ነጥብ ጭምር በግልጽ ያሳየናል። ይህንንም የሚያደርገው በሁለት መንገዶች ነው፤ በአንድ ጎኑ ሲታይ በሥጋ በሚታይ መልኩ ከሙታን የተነሣው ኢየሱስ አሁን የሰው ልጆች ሁሉ በእግዚአብሔር መንግሥት ውስጥ የሚኖራቸውን ዘላለማዊውን ሕይወት ጉዳይ የሚያሳይ ሐሳብ ነው ምክንያቱም የክርስቶስ ትንሣኤ የአማኞች ትንሣኤ ምሳሌ ስለሆነ መጨረሻቸውም የክርስቶስን የትንሣኤ ይወት መካፈል ይሆናልና። በሌላ ጎኑ ደግሞ የኢየሱስ ትንሣኤ ለእኛም የትንሣኤያችን ምክንያት በመሆን በመጨረሻው ቀን የሰብኣዊውን ፍጥረት ሁሉ የዘላለም ሕይወት ፍጻሜ በቀጥታ የሚያፋጥን እንደሆነ ያሳየናል (ዮሐ. 6፥39፡40፡ 44፤ 11፥23-24)። የህም ማለት የክርስቶስ ትንሣኤ ለእኛ አካላዊ ትንሣኤያችን እንደ ግልጽ መሣሪያ የሚያገለግል ነገር እንደሆነ ነው። በሌላ አባባል የኛ ትንሣኤ የክርስቶስ ትንሣኤ ውጤት ነው ማለት ነው። ምክንቱም የትንሣኤያችንን መሠረት የጣለው ኢየሱስ በትንሣኤው በመሆኑ ነው። በዚህ መንገድ የኢየሱስ ትንሣኤ የአጠቃላዩን የሰውን ዘር ሁሉ ታሪክ የያዘ ነው። ታሪክም ወደ ነገር ሁሉ ማጠቃለያ በፍጥነት በመገስገስ ላይ ያለ ነገር ሲሆን አሁን ግን ለገሃዱ ዓለም ሂደቱ ብዙም ግልጽ አይደለም። ይሁን እንጂ በኢየሱስ ዘንድ ነገር ሁሉ ግልጽና የተራቆተ ነው። ስለዚህ በመጨረሻው ቀን ርሱ ሁሉን ነገር ወደ ተሐድሶ በማምጣት የኛንም የተዋረደ ሥጋችንን ለውጦ እንደ ራሱ ክቡር ሥጋ ያደርገዋል (ፊጵ. 3፥21)።  

ከታላቅ ዐቅም ጋራ መፈጠር

በመጀመሪያ ልክ ሰማይና ምድር እንደተፈጠሩ ሁሉ የሰውም ልጆች መፈጠር በእግዚአብሔር ዘንድ እጅግ በጣም መልካም  እንደሆነ ታውጆ ነበር (ዘፍ. 1፥4፡10፡12፡18፡21፡25፡31)። የሰው ልጆች ከሚታይ ቁሳዊና ከማይታይ መንፈሳዊ ነገር በአንድ ላይ መፈጠሩ የመልካምነቱ ሁሉ ምንጭ ታላቁ ፈጣሪ የሆነው እግዚአብሔር እንደሆነ የሚያሳይ እውነት አለው። የሰውን ዘር ጨምሮ ፍጥረታት ሁሉም እጅግ በጣም መልካም እንደሆኑ እንረዳለን፤ ምክንያቱም ደግሞ የመልካምነታቸው ምንጭና ወሰንና ገደብ የሌለው የፈጣሪያቸው መልካምነት መልካም መሆኑ ነው። ሰዎችንና ከሰው ውጪ ያሉ ፍጡራንን ጨምሮ፣ የመጀመሪያዎቹ ፍጥረታት ሁሉም ፍጹም የሆነ መልካምነትና ውበት የነበራቸው ቢሆንም፣ እነዚህ ፍጥረታት ሁሉ የማደግና ወደ ፊት ግልጽ የሆነ የመሻሻል ዐቅምና እድል ነበራቸው። የሰው ዘር ገና ከአፈጣጠሩ ጀምሮ በአካላዊና በአእምሯዊ ማንነቱ የማደግና የመሻሻል ዐቅም እንደነበረው ስናስተውል፣ መልካምነት በውስጡ እንደነበረ መገንዘብ ከባድ አይሆንም።

የሰው ዘር ሁሉ በዐመጹና በኀጢኣቱ ምክንያት ወደ ክፋት ውስጥ ጠልቆ መዘፈቁ፣ እንዲሁም በተለያዩ መንገዶችና ሁኔታዎች ወደ ሞት አፋፍ መድሱ፣ የሰው ዘር ከዚህ ክፉ ኀይል በእግዚአብሔር ብቻ ነጻ የሚወጣበትንና ተሐድሶ የሚያገኝበትን መንገድ ፈጥሮለታል። በኀጢኣቱ ምክንያት የወደቀውን የሰውን ዘር እግዚአብሔር ለማዳን ያወጣው የመዋጀት ዕቅድ ተፈጻሚነትን የሚያገኘው ለዘላለም ልጁ በሆነው በኢየሱስ ሥጋ ነሥቶ ወደ ምድር በመምጣት እና ቃል ሥጋ ሆኖ ሙሉ መለኮታዊ አካል በሆነው በኢየሱስ ክርስቶስ ሥራ ነው። ቃል ሥጋ ሲሆን፣ በአካል ሰው መሆንና ቁሳዊና አካላዊ የሰው ሕይወት ክፉ ስላለመሆኑ ሙሉ ማረጋገጫ ልናገኝ ችለናል።

የሙታን ትንሣኤ በታሪክ መጨረሻ ላይ በመላው የሰው ልጅ ማንነት ላይ፣ ማለትም በሥጋና በነፍስ የሚደረግ ተሐድሶና ለውጥ ነው። የትስጒእቱ የእግዚአብሔር ልጅ አካላዊ ሥጋ በትንሣኤ መነሣቱ፣ በመርህ ደረጃ እግዚአብሔር በፍጥረት ወቅት በአዳም ሔዋን ውስጥ ላኖረው አምሳለ መለኮት እግዚአብሔር ዋጋና ክብር የሚሰጥበትንና ያን ዋጋ ከግብ የሚያደርስበትን መንገድ ያነቃቃል። ዘላለማዊ ቃል በትስጒእት ሥጋ መንሣቱና ያን ሥጋ በቋሚነት የማንነት አካል ማድረጉ፣ ይህ የትስጒእት ማንነቱ እንደገና በትንሣኤው ፍጹም ተደርጐ የዘላለማዊው ቃል ክርስቶስ ማንነት የሚሆንበትን የትንሣኤው አካል እንደገና ማግኘቱ፣ አካላዊ የሰው ሥጋና አካላዊ ሕይወት በእግዚአብሔር ዐይን ታላቅ ዋጋ ያለው መሆኑ ደግሞ ደጋግሞ ያረጋግጣል። እግዚአብሔር በክርስቶስ አካል አማካይት በታሪክ ውስጥ ዐዲስ ዐይነት የትንሣኤ ማንነት ወጥኖ ይህንንም ከግብ አድርሶታል። ይህም ብቻ ሳይሆን እግዚአብሔር ለእኛም አካል ተመሳሳይ ሐሳብ አለው፤ በመሆኑም በታሪክ መጨረሻ አሁን ያለውን በኀጢአት የተያዘውን ጠፊውን አካል በዐዲስ አካል ለውጦ ያስነሣዋል።

ሞትና መበስበስ የማይቀለበሱ ነገሮች አይደሉም

የክርስቶስ ትንሣኤ በመጨረሻም የሰው ቁሳዊው አካል መልካም የመሆኑን እውነት ያጸናልናል። በተጨማሪም በሞት አማካይነት ሥነ ሕይወታዊ መጥፋትና አካላዊ መበስበስና መጥፋት ተመልሶ የማይመጣ ቢመስልም፣ እነዚህ ነገሮች በእግዚአብሔር እጅ ላይ የማይመለሱ ሳይሆኑ ተቀልብሰው እንደገና የሚመለሱ ናቸው። ትንሣኤ የሚያሳየው አንዱ እውነት ሞት የሰው ሕይወት የመጨረሻ ፍጻሜ ቢመስል በእግዚአብሔር መንግሥት አሠራር ውስጥ ሞት የሰው ልጅ መጨረሻው ሳይሆን የሕይወት መጀመሪያ መሆኑን ነው። የትንሣኤ መሠረታዊው ክሥተት፣ “ቃብሮች ተከፈቱ፤ አንቀላፍተው የነበሩትም ብዙዎች ቅዱሳን ተነሡ፤ ከመቃብርም በመውጣት ከኢየሱስ ትንሣኤ በኋላ ወደ ቅድስት ከተማ ገብተው ለብዙዎች ታዩ” በሚለው እውነት ውስጥ ተጠቅሷል (ማቴ. 27፥52-53)።

የክርስቶስ አካላዊ ሕይወት በጊዜያዊነት ሥራውን ያቆመው በትንሣኤ እስኪታደስ ድረስ ብቻ ነበር።[3] ክርስቶስ ዐዲስና የተሻለ የትንሣኤ አካል ወዲያው ማግኘት ችሏል። እንዲሁም እኛም ተመሳሳዩን የትንሣኤ አካል እናገኛለን። የክርስቶስ ትንሣኤ ይፋ ካደረጒ ነገሮች አንዱ፣ ሞት ቋሚና ዘላለማዊ መስሎ ቢታይም፣ ጊዜያዊና ጠፊ መሆኑን ነው። ምክንያቱም ሞት ለክርስቶስ ሕይወት የመጨረሻውን ፍጻሜ ማኖር አልቻለም። ስለዚህም ለእኛም ቢሆን ሞት የመጨረሻው ፍጻሜያችን አይሆንም።

የክርስቶስና የእኛ ትንሣኤ ሁለቱም አንድ እውነታ ነው

በዓለም መጨረሻ የሚሆነው የሙታን ትንሣኤ የእግዚአብሔርን የማዳን ዕቅድ ከግብ ያደርሳል። ትንሣኤያችን … ቤተ ክርስቲያን ስትሰብክ የኖረችው የድነት እውነት ሙላቱን እንዲያገኝ ያደርጋል … የክርስቶስ ገዢነት ሙላቱን የሚያገኘው ሞት ለመጨረሻ ጊዜ ሲወገድ ነው፤ የቤተ ክርስቲያን በመንፈስ ቅዱስ ኀይል ትንሣኤ ማግኘት ክርስቶስና የእኛ ትንሣኤ በመሠረታዊነት አንድ እውነታ ስለመሆናቸው ማስረገጫ ነው … በ33 ዓ.ም በተከናወነው የክርስቶስ ትንሣኤ እና በዓለም መጨረሻ ላይ በሚከናወነው የእኛ ትንሣኤ መካከል ያለው ቁርኝት እጅግ ተቀራራቢ ነው፤ ስለዚህም ሁለቱም ክሥተቶች የማይነጣጠሉ በመሆናቸው ምክንያት አንደኛው እውነት ካልሆነ ሌላኛው ስሕተት ይሆናል። ትንሣኤ አንድ ክሥተት በመሆኑ ምክንያት በውስጡ ያሉ ክሥተቶች አንዳቸው ከሌላቸው የሚለዩት በዐይነት ቅጽበት በሆነና ለቁጥር በሚያዳግት ጊዜ ነው። የትንሣኤ አካል ባሕርይ ለክርስቶስም ሆነ ለአማኞች አንድና ተመሳሳይ ነው … የክርስቶስ የሆኑ ሁሉ የክርስቶስን ዐይነት በመንፈስ ቅዱስ ተጽእኖ ሥር የሚሆን ኀያል፣ የከበረና የማይበሰብስ የትንሣኤ አካል ይጋራሉ።[4]

ብሉይ ኪዳን የትንሣኤን እውነተኛ ተስፋና በእግዚአብሔር መገኘት ውስጥ ለዘላለም የመኖርን እውነት ይዟል። ይሁን እንጂ በላቀው መልኩ ለሰው ልጆች ስለ ዘላለም ሕይወት ጥልና ታላቅ የተስፋ መሠረት የጣለው የክርስቶስ ትንሣኤ ነው። በዐዲስ ኪዳን ትንሣኤ በሰው ልጆች አካላዊ ማንነት ውስጥ ቀስ በቀስ እየተከናወነ የሚከናወንና የሰውን ነፍስ ወደ ኢመዋቲነት የሚለውጥ ውስጣዊ ኀይል ሆኖ አልቀረበም። በተጨማሪም ትንሣኤ ሰው በመወለድ ያገኘው የሕይወት መርህ ወይም የአንድ ሰው በሂደት የሚቀዳጀው በእግዚአብሔር በመፈጠኑ ምክንያት የተሰጠው ውስጣዊ ብቃት አይደለም። ከዚህ በተቃራኒ፣ የሙታን ትንሣኤ ሙሉ ለሙሉ በክርስቶስ ትንሣኤ ላይ መሠረቱን ያደረገ ክሥተት ነው። “በመሠረታዊነት የሙታን ትንሣኤ የክርስቶስ ትንሣኤ ለውጣዊ ኀይል ውጤት ነው፤ ኮኖም ይህ ውጤት የዐዲስና ዐዲሱን ነገር ተከትሎ የሚመጣ ተራ ክሥተት ሳይሆን፣ ከዚህ ቀደም የተደረገውን የክርስቶስን ትንሣኤ አመልካች የሆነ ነገር ነው።”[5] የአማኞች ትንሣኤ ስለ እኛና እኛን ወክሎ ትንሣኤ ባገኘው በክርስቶስ ትንሣኤ አማካይነት የሚደረግ የሰው አካል እንደገና የመፈጠር ሂደት ነው። እውነታውን በግልጽ ለማስቀመጥ ያህል፣ በታሪክ መጨረሻ የሚከናወነው የሙታን ትንሣኤ ስለ እኛና እኛን ወኪሎ ለአንዴና ለመጨረሻ ጊዜ ኀጢአታችንን፣ በደላችንና  ሞታችንን ተቀብሎ ምትካዊና ቅጣታዊ ሞት በመሞት ወደ ሲኦል የወረደውንና በታሪክ ውስጥ ከሙታን የተነሣውን የክርስቶስን ትንሣኤ ተከትሎ የሚመጣ ክሥተት ነው።[6]

 ፈጽሞ ለሞት ያለመሸነፍ

በርካታ ፈላስፎችና ሃይማኖተኞች በዘላለም ሂደት ውስጥ የሰዎች መንፈስ ኢመዋቲና ዘላለማዊ እንደሆኑ ሲያምኑ፣ የሰው አካል ግን አላስፈላጊ፣ ጠፊና አላፊ እንደሆነ ያስባሉ። ከዚህ በተቃራኒ ግን እንደ መጽሐፍ ቅዱስ ዘገባ ከሆነ የአማኞች ሞትን አትንሣኤ የክርስቶስን ሞትና ትንሣኤ መንገድ ተከትሎ የሚፈጸም ክሥተት ነው (1ተሰ. 4፥14)። በተጨማሪም መጽሐፍ ቅዱስ፣ “በሞቱ ከእርሱ ጋር እንደዚህ ከተባበርን፣ በትንሣኤው ደግሞ በርግጥ ከእርሱ ጋር እንተባበራለን” (ሮሜ 6፥5) እንዲሁም፣ ‘እግዚአብሔር ጌታን ከሙታን እንዳስነሣው፣ እኛንም ደግሞ በኀይሉ ከሙታን ያስነሣናል” (1ቆሮ. 6፥14) ይላል። የክርስቶስ ትንሣኤ በመሠረታዊነት አካላዊና መንፈሳዊ ነው። ኢመዋቲነትን ለማግኘትና ከነፍሱ ጋራ ውህደት ለመፈጸም የክርስቶስ አካል በበርካታ ለውጥ ውስጥ አልፏል። 

ክርስቶስ አካላዊ ትንሣኤና የማይሞት ቊሳዊ ማንነት ያገኘው በእግዚአብሔር ኀይል ነው። ይህ እውነት አማኞች የክርስቶስን የትንሣኤ አካል የሚመስል የማይሞትና የማይበሰብስ፣ የማይጠፋም የትንሣኤ አካል እንዲያገኙ እግዚአብሔር  እንዳለው ያረጋግጣል።[7] ኢመዋትነት ማለት ያለመሞት ማለት ነው፤ ለሞት ያለመሸነፍ ነው። ከሞት ኀይል በላይ መሆን ነው። ወደ አካላዊ መበስበስ የሚያመራ ሞትን ያለመሞት ነው።[8] ትንሣኤ ከሰው ማንነት ውስጥ የመበከልና የመበስበስን ድካም መወገድ ማለት ነው። ትንሣኤ ማለት ለአካላዊና መንፈሳዊ አካል የማይቋረጥ፣ በቋሚነት ከሞት በላይ የሆነ ዘላለማዊ ሕይወት መስጠት ማለት። “ኢመዋቲነት በእግዚአብሔር ዘላለማዊ ሕይወት ውስጥ ተሳትፎ ማድረግ፣ ማለትም ከክርስቶስ ጋራ የሚኖረን ሕይወት ማጣጣም በመሆኑ ምክንያት፣ በዐዲስ ኪዳን ያለመሞት ማለት በአሁኑ ዓለም ያሉ የሰው ልጆች በሙሉ የሚኖራቸው ነገር ሳይሆን፣ በሚመጣው ዓለም አማኞች የሚያገኙት ነገር ነው። በዚህም ምክንያት ኢመዋቲነትና ትንሣኤ ተመሳሳይ ሐሳቦች ናቸው።”[9]

ከላይ እንዳወሳነው፣ ምንም እንኳን በብሉይ ኪዳን ውስጥ የኢመዋቲነት ሐሳብ የተንጸባረቅ ቢሆንም፣ ስለ ኢመዋቲነት ባሕርይ ያላቸው ዕውቀት አነስተኛ ነበር። ነገር ግን በክርስቶስ ትንሣኤ የሞት ኀይል ከመደምሰሱ የተነሣ፣ “ሕይወትና ኢመዋቲነት ወደ ብርሃን ወጣ” (2ጢሞ. 1፥10)። በመሆኑም ተስፋ የምናደርገው የማያረጀውን፣ የማይሞተውንና ዘላለማዊውን የከበረና መልካም ሕይወት መውረስን ነው (1ቆሮ. 9፥25፤ 1ጴጥ. 1፥3-4፡23)። በተጨማሪም በክርስቶስ ትንሣኤ መሠረት የሆነ ዘላለማዊና የማይጠፋ የትንሣኤ አካል እንለብሳለን። አካላዊ ትንሣኤያችን በባሕርዩ በቀጥታ የክርስቶስ ትንሣኤ ጋራ የተቆራኘ ነው። 

አሁን እየተለማመድን ያለው አካላዊ ህላዌና ቊሳዊው ዓለም የተበከለ በመሆኑ ምክንያት አሁን ባለው መልኩ ወደ ዘላለም አይሻገርም። በህላዌው የማይሞትና የማይበሰብስና የማይጠፋ እግዚአብሔር ብቻ ነው። ኢመዋቲነት እንዲመጣ ቊሳዊው ሁኔታ መለወጥ አለበት፤ ይህ ማለት ሰውነታችን ብቻ ሳይሆን ነፍሳችንና መንፈሳችንም ጭምር፣ እንዲሁም መላው ፍጥረተ ዓለም መለወጥ አለበት። ለጒዳት፣ ለድካምና ለሞት የተጋለጠ የክርስቶስ ሟቹ ሥጋ በትንሣኤ አማካይነት ወደ ኢመዋቲ አካል ተለወጠ። አካላዊ ትንሣኤ ዐዲስ ፍጥረት መሆንን ስለሚያካትት የመጀመሪያው ማንነት ይለወጣል። በተመሳሳይ መልኩም የእኛም አካላዊ ትንሣኤ የክርስቶስን ፈለግ ተከትሎ ተሐድሶና ለወጥ ያገኛል።

የአማኞች ትንሣኤ የሚከናወነው ደረጃ በደረጃ ነው። በዐዲስ ልደት ወቅት አማኞች ወዲያውኑ የማይቋረጥ ዘላለማዊ ሕይወትና ከእግዚአብሔርና ከቅዱሳን ሁሉ ጋራ ኀብረት የማድረግ ኀይል ተቀብለዋል። በመንፈስ ቅዱስ አማካይነት የትንሣኤ ክርስቶስ እስከ ዓለም ፍጻሜ ድረስ ከደቀ መዛሙርቱ ጋራ ነው፤ “እኔም እስከ ዓለም ፍጻሜ ድረስ ሁል ጊዜ ከእናንተ ጋራ ነኝ” (ማቴ. 28፥20)። አማኞች ሲሞቱ ወዲያውኑ፣ “ከጌታ ጋራ መኖር ይጀምራሉ” (2ቆሮ. 5፥8)። ይሁን እንጂ መጽሐፍ ቅዱስ የምያስተምረን እውነት አማኞች በመጨረሻ ዘመን ትንሣኤ ወቅት የከበረውን የትንሣኤውን ክርስቶስ አካል የሚመስል ዐዲስና ኢመዋቲ አካል እንደሚለብሱ ነው (ፊልጵ. 3፥21፤ 1ዮሐ. 3፥2)።

የሙሉ አካል ፍጹም ለውጥ

ይህ ብቻ አይደለም፤ ትንሣኤ የሙሉ አካል መለወጥን ያካተተ ነው።  በትንሣኤ የሟቹ ሰው ነፍስ ከአካሉ ጋራ እንደገና ተዋሕዶ የመንፈሳና የአካል ውጤት የሆነ ሙሉ ማንነት እንደገና ይፈጠራል።

“ይህም መክበር ተብሎ ይጠራል። ይህ ደረጃ መላውን ማንነት የመቤዥት ሥራ የነፍስና የአካል እንድነትን ፈጥሮ ፍጹም ሙላቱን የሚያገኝበት ነው። በዚህ ሂደት የእግዚአብሔር ሕዝብ ትንሣኤ አግኝቶ የተቤዥ ክቡር ሕዝብ በመሆን ሙሉውን የአምሳለ መለኮት ማንነት እንደገና ያገኛል። የተዋረደው ሥጋቸው ክርስቶስ የከበረበትን የትንሣኤ አካል አግኝቶ ወደ መክበር ይለወጣል።[10]

ይህን ካልን በኋላ፣ የእያንዳንዱ ግለ ሰብ የትንሣኤ አካል ቀድሞ የነበረው ሙሉው ማንነት ወደ መታደስና ወደ መክበር ይለወጣል እንጂ በትንሣኤ አማካይነት ዐዲስ አካል አይፈጠርም የሚለውን የአንዳንድ ሰዎች ዐይነት አስተያየት እስከመሰንዘር መድረስ አላስፈላጊ ነው።[11] በርግጥ ልዩ በሆነ መልኩ የኢየሱስን ትንሣኤ ከተመለከትን የሆነው ከዚህ እውነት ጋራ ተመሳሳይ ነገር ነው። ሞቶ የተቀበረው የክርስቶስ አካል በስብሶ አልተበታተነም ነበር። በርግጥ በክርስቶስና በእኛ ሞት መካከል ልዩነት አለ። ከክርስቶስ አካል በተቃራኒ የእኛ አካል ሞቶ በመበስበስ ይበታተናል። ከዚህም በተጨማሪ በእኛ ሰውነት ውስጥ ያለው ሕዋስ (ከአእምሯችን ሕዋስ በስተቀር) በየጊዜው እየሞተ በሌላ እየተተካ ይሂዳል። ስለዚህም የእኛን አካል ትንሣኤ በተመለከተ፣ በቅንጣት ንጥረ ነገር ደረጃ ካሰብነው፣ አሁን ያለው አካል ምንነት ለማብራራት መጣር አስቸጋሪ ነው።

አሁን ያለውን የእኛን ልዩ አካል ለማብራራት አስቸጋሪ እንደሆነ ሁሉ ከሙታን የተነሣውና ፍጹም የሆነው አካላችን ምን እንደሚመስል አሳማኝ በሆነ መንገድ ለማብራራት መጣር አስቸጋሪ ነው። “ከትንሣኤ በኋላ አንዳችን ሌላችንን የምንለየው በምንድን ነው? በትንሣኤ አካላችን ወጣት ሆነን ነው የምንነሣው ወይስ አርጅተን? የትንሣኤ አካላችንን ሁኔታ በተመለከተ ነገሩ ምስጢር ስለሆና ግልጽ መረዳት ስለሌለን ያለን ብቸኛው ማራጭ ጊዜው እስኪመጣ ጠብቀን ማየት ነው።”[12] በመጨረሻው ዘመን አካላዊ ትንሣኤ እንደምናገኝ እውንና ግልጽ ቢሆንም፣ ዕውቀቱ ግን ከፍልና እግዚአብሔር በገለጠልን ልክ የተወሰነ ነው። መጽሐፍ ቅዱስ፣ “ወደፊት ምን እንደምንሆን ገና አልተገለጠም” ይላል (1ዮሐ. 3፥2)። ይሁን እንጂ ደግሞ ሁለት ነገሮች ግልጽ ናቸው፤ 1) ልክ እንደ ኢየሱስ ክርስቶስ፣ በመጨረሻው ዘመን የራሳችን የሆነና ልዩ አካል ይዘን እንነሣለ፤ 2) ልክ እንደ ኢየሱስ ክርስቶስ፣ በመጨረሻው ዘመን ከሙታን የሚነሣውና የከበረው፣ “መንፈሳዊ አካል” እወነተኛ አካል ቢሆንም በይዘቱ አሁን ካለው አካል ልዩ የሆነና የተለወጠ ሲሆን፣ የራሳችን ግላዊ አካል መሆኑ በግልጽ የሚታወቅ ነው።[13] አካለ ትንሣኤ ማለት፣ የሞተው ግለ ሰቡ የራሱን ሙሉ አካል ይዞ ከሙታን ይነሣል ማለት ነው።[14]

 በሚመጣው ሕይወት የክርስቶስ ወዳጆች 

የክርስቶስ ትንሣኤ ውክልናዊ ትንሣኤ ነው ማለት ይቻላል፤ ትንሣኤ የራሱ አካል ትንሣኤ ብቻ ሳይሆን፣ ሌሎችንም ወኪሎና ለሌሎች ጥቅም ጭምር የተደረገም ነው።

 የክርስቶስ ትንሣኤ በውስጡ የኅብራታዊ ትንሣኤን እውነት ያዘለ ነው። ከሙታን የተነሣ ዘር የመሲሑ ኢየሱስ ግላዊ አካላ ብቻ ሳይሆን፣ በመሲሑ ቅባት ውስጥ የተካከተተው የሰው ዘር በሙሉ ከርሱ ጋራ የትንሣኤው ተካፋይ ሆኗል። በዘመን መጨርረሻ ሊሆን ያለው ትንሣኤ በሙሉ ርግጠኛ በሆነ መንገድ በክርስቶስ ትንሣኤ አማካይነት ተከናውኗል። ዐዲስ የሰው ዘር ከክርስቶስ ጋራ ተነሥቷል።[15]

ኢየሱስ የሞተው ለራሱ ሳይሆን ለሌሎች እንደመሆኑ መጠን፣ ከሙታን የተነሣውም ለራሱ ሳይሆን ለሌሎች ነው። ከሁሉ በላይ፣ ልክ እንደሞቱ ሁሉ የክርስቶስ ትንሣኤ ለሕዝቡ ጥቅምና ከሕዝቡ ጋራ በኅብረት በተቆራኘ መልኩ የሆነ ነው። ርሱ በኀጢአትና በሞት ላይ ድል የተቀዳጀው ሕዝቡን ወኪሎ ነው። “ክርስቶስ ከሙታን የተነሣው በሚመጣው ዓለም ሕይወት ከርሱ ጋራ አብረን እንድንኖር ነው።”[16] ትንሣኤ የከበረ እውነት የሚያደርገው ይህ ነው። በርሱ ትንሣኤ የተጀመረው ነገር፣ “የአካሉ ብልቶች ትንሣኤ ይደመደማል።”[17] የክርስቶስ ትንሣኤ በመጨረሻው ዘመን ሙታን በሙሉ እንደሚነሡ ዋስትና የሚሰጥ ነው (1ቆሮ. 15፥20-23፤ ራእ. 1፥17-18)። “የክርስቶስ ትንሣኤ የእኛን ትንሣኤ ወደርሱ የትንሣኤ ባቡር ስቦ የሚያስገባ ነው።”[18] የክርስቶስ ትንሣኤ ለእኛ ትንሣኤ ቀዳሚና ፈር ቀዳጅ ነው። “ነገር ግን ክርስቶስ በውስጣችሁ ካለ፣ ሰውነታችሁ ከኀጢአት የተነሣ የሞተ ቢሆንም፣ መንፈሳችሁ ከጽድቅ የተነሣ ሕያው ነው። ኢየሱስን ከሙታን ያስነሣው የእርሱ መንፈስ በእናንተ የሚኖር ከሆነ፣ ክርስቶስን ከሙታን ያስነሣው፣ በውስጣችሁ በሚኖረው በመንፈሱ ሟች ለሆነው ሰውነታችሁ ሕይወትን ይሰጣል” (ሮሜ 8፥10-11)።[19] የክርስቶስ ትንሣኤ ለአማኞች ትንሣኤ ርግጠኝነት ከእግዚአብሔር የተሰጠ መኻላ ነው።

በርግጥ የክርስቶስ ትንሣኤ በመርህ ደረጃ ከእኛ ትንሣኤ ይለያል። ለምሳሌ፣ የርሱ ሰውነት ሞቶ በመበስበስ አልበታተነም። ቢሆንም ደግሞ ልክ እንደሞቱ ሁሉ ትንሣኤውም እኛ ራሳችን የምንካፈልበትና ኅብረት የምናደርግበት ነው። “ከክርስቶስ ጋራ ተነሥታችኋል” በሚለው አረፍተ ነገር ላይ (ቈላ. 3፥4) ካልቪን አስተያየቱን ሲሰጥ፣ “እግዚአብሔር ልጁን ከሙታን ከሙታን ያስነሣው የልጁ ትንሣኤ ብቸኛ የኀይሉ መገለጫ እንዲሆን ሳይሆን፣ ክርስቶስን ከሙታን ያስነሣው ያ መንፈስ ራሱ አማኞችን ከሙታን እንደሚያስነሣ ለማሳየትና በውስጣችን ያለውን የሟችነት ባሕርይ እንደሚያስወግድ ለማሳየት ነው” ብሏል።[20]

ክርስቶስን ከሙታን ያስነሣው ሕይወት ሰጪ መንፈስ በመጨረሻው ዘመን አማኞችንም ያስነሣል። እግዚአብሔር አብ ከሙታን የተነሣውን ክርስቶስን ከክርስቶስ በማይለይ መልኩ የአማኞች ጒባኤ የሆነችው የቤተ ክርስቲያን ራስ አደረገው። ክርስቶስ ከሙታን የተነሣው የትንሣኤ በኩር ሆኖ ነው፤ በመሆኑም በመጨረሻው ዘመን የርሱን ትንሣኤ ተከትሎ አጠቃላይ ትንሣኤ ይሆናል። ይህን እውነት ጳውሎስ፣ “ነገር ግን እያንዳንዱ በራሱ ተራ ይሆናል፤ መጀመሪያ በኵራት የሆነው ክርስቶስ፣ ከዚያም በኋላ እርሱ ሲመጣ የክርስቶስ የሆኑት” በማለት ይገልጻል (1ቆሮ. 15፥23)።

አስፈላጊና አይቀሬ ክሥተት

ይህን እውነት በተመለከት፣ ክሥተቱ አስፈላጊ ነው። የሰማይ ዜጐች እኛ አሁን ከሆነንነው በላይ ደስተኛ ሊሆኑ ይችላሉ፤ ይሁን እንጂ እኛ አሁን ካለን የተሻለ ዋስትና የላቸውም።[21] አማኞች የማይጠፋና የማይሞት የትንሣኤ አካል ሊለብሱ ይገባል (1ቆሮ. 15፥53)። በዚህ ምንባብ ውስጥ፣ “ይገባል” የሚለው እውነት በርግጠኝነት ከክርስቶስ ትንሣኤ የተወሰደ ነው፤ ለዚህም ርግጠኛ ዋስትና የርሱ ትንሣኤ ነው። በተጨማሪም የእኛ ግላዊ አካላዊ ትንሣኤ ከክርስቶስ ትንሣኤ ጋራ ተቆራኝቶ የሚፈጸም ነው (ሮሜ 8፥11)።

የክርስቶስ ትንሣኤ ትስስሩ ከክርስቶስ አካላዊ ትንሣኤ ጋራ ብቻ የተቆራኘ ሳይሆን፣ በርሱ የሆኑትን ሁሉ በመወከል የሆነ ነው፤ ርሱ ዐዲሱ አዳምና የዐዲስ ሰው ራስ እንደመሆኑ መጠን ትንሣኤ ዐዲሱን ሰው በመወከል የሆነ ነው። ስለዚህም የክርስቶስ ትንሣኤ ሌሎችን በመወከል የተደረገ የራስነት ሚና ያለው ድርጊት ነው፤ በርግጥ ርሱ ለሌሎች ትንሣኤ ዋስትና ሊሰጥ ከሙታን ቢነሣም፣ በትንሣኤ ደግሞ ለራሱ የሆነ ደስታና ክብርም ሊያገኝ ችሏል።[22]

በመሆኑም ትንሣኤ ማለት ለክርስቶስ ብቻ ሳይሆን ለእኛም ጭምር ወደ ኢመዋትነት መሻገሪያ መንገድ ነው።[23] ጳውሎስ ይህን እውነት፣ “ምክንያቱም ጌታ ኢየሱስን ከሙታን ያስነሣው እኛንም ደግሞ ከኢየሱስ ጋር አስነሥቶ ከእናንተ ጋር በፊቱ እንደሚያቀርበን እናውቃለን” በማለት ይገልጻል (2 ቆሮ. 4፥14)፤ በተጨማሪም፣ ‘ኢየሱስ እንደ ሞተና እንደ ተነሣ ካመንን፣ በኢየሱስ ሆነው ያንቀላፉትን እግዚአብሔር ከእርሱ ጋር እንደዚሁ ያመጣቸዋል” ይላል (1ተሰ. 4፥14)።

 የክርስቶስ ትንሣኤ አይቀሬ ክሥተት ነበር። ርሱ የኀጢአት ምትክ ሆኖ ቤዝዎትን ለመፈጸም ሕይወቱን ለሞት አሳልፎ እስከመስጠት ታዘዘ፤ ስለዚህም ሞት ይይዘው ዘንድ አልቻለም (ሐዋ. 2፥24)። ሞት ኢየሱስ ይዞ አላስቀረውም። በክርስቶስ የሆኑ ሁሉም ነገሩ ተመሳሳይ ነው። በክርስቶስ የሆኑትን ሁሉ ሞት ይዞ አያስቀራቸውም። የክርስቶስ ሞት በትንሣኤ ተቀለበሰ። እንዲሁም በክርስቶስ ሆነው ለሚሞቱ ሁሉ ሞታቸው በትንሣኤ ይቀለበሳል።

ይህን እውነት ባቪንክ፣ “ክርስቶስ እስከ መስቀል ሞት ድረስ በመታዘዝና እስከ መቃብር በመውረድ ኀጢአትንና የኀጢአትን መዘዞች ሙሉ ለሙሉ ድል ነሣ። ይህ እውነት ከሁሉ አስቀድሞ በአካላዊ ትንሣኤው ተረጋገጠ። ርሱ ከሕያዋን ምድር ተወግዶ ወደ ሙታን ዓለም ቢወረወርም፣ በትንሣኤው ግን የማይበሰብስ ዐዲስ ሕይወት ጃምሬ አበሰረ” በማለት ይገልጻል።[24]

ታላቁ ልውውጥ ገና ይመጣል

ክርስቶስ በሞቱና በትንሣኤ በኀጢአት ላይ የተቀዳጀው ታላቁ ድል በመጨረሻም አማኞች ላይ ተግባራዊ ይደረጋል፤ ለሁሉም ይዳረሳ፤ በአደባባይ በግልጽ ይታወጃል። የሙታን ትንሣኤ ገና አልተፈጸመም (2ጢሞ. 2፥18)፤ ነገር ግን በዘመን መጨረሻ እግዚአብሔር ሁሉንም ነገር ከፍጻሜ የሚያመጣበትን ጊዜ ይጠብቃል (1ቆሮ. 15፥12-55)። በርግጥ አብዛኛው ነገር አሁን እውን ተደርጓል፤ ይሁን እንጂ ታላቁ ልውውጥ ገና ይመጣል። ድነት ፍጹምነትን የሚያገኘው፣ “የሰውነት ቤዝዎት” ፍጻሜውን ሲያገኝ ነው (ሮሜ 8፥23)። አካላዊ ትንሣኤ አሁን በሕይወታች አልተከናወነውም። ሁሉም ነገር ዐዲስ የሚሆነው የቀድሞው ሥርዐት በሙሉ ካለፈ በኋላ ነው (ራእ. 21፥4)። “የሚጠፋው የማይጠፋውን፣ የሚሞተውም የማይሞተውን በሚለብስበት ጊዜ፣ ሞት በድል ተዋጠ ተብሎ የተጻፈው ቃል ይፈጸማል። እንዲሁም፣ ሞት ሆይ፤ ድል መንሣትህ የት አለ? ሞት ሆይ፤ መንደፊያህስ የት አለ?” የተባለው (1ቆሮ. 14፥54-55)እውን የሚሆነው የዚያን ጊዜ እንጂ ከዚይ አበፊት አይደለም። የሞት ፍርሀት እንደሚወገድ የተሰጠውን ተስፋ የሚያጸና እውነት የሚገኘው መልአኩ የኢየሱስ አስከሬን እየፈለች ለነበረችው ሴት፣ በተናገረውና “አትፍሪ” በሚለው የማጽናኛ ንግግር ውስጥ ነው (ማቴ. 28፥4-5)። በመቀጠልም መልአኩ፣ “እርሱ በዚህ የለም፤ እንደ ተናገረው ተነሥቷል፤ ኑና ተኝቶበት የነበረውን ቦታ እዩ” ነበር ያላት (ማቴ. 28፥6)። ይህ እውነት ዙሪያችንን ከከበበው ሞት፣ በተለይም ደግሞ ከክርስቶስ ሞት የተነሣ ከሚፈጠር ግራ መጋባት፣ ከጭንቀት፣ ለተስፋ መቁረጥና ከፍርሀት ነጻ የሚያወጣ ዜና ነው።

የመጀመሪያውና ምርጡ ክፍል    

እግዚአብሔር ለሕዝቡ ያሰባቸው ነገሮች በሙሉ በክርስቶስ ኢየሱስ ተገልጸዋል፤ ተተግብረዋልም። ኢየሱስ ከሙታን የተነሣው፣ “ላንቀላፉት ሁሉ በኲራት ሆኖ ነው” (1ቆሮ. 15፥20፤ በተጨማሪም 15፥23 ይመ.)። በብሉይ ኪዳን አስተምህሮ፣ “በኲራት” የአጨዳው የመጀመሪያውና ምርጡ ክፍል ነው (ዘፀ. 23፥19)። በኲራት ሙሉውን ምርት የሚወክል ምርጡ ክፍል ነው። ክርስቶስ ኢየሱስ ለሙታን በመነሣት የዐዲስ ፍጥረት በኩር ነው (ቈላ. 1፥18)። የዐዲስ ፍጥረት በኲር እንደመሆኑ መጠን፣ አምላክ_ሰው የሆነው ኢየሱስ ዳግም ልደት ያገኘውን ሰው ይወክላል። የመጀምሪያ ፍሬና በኲራት በመሆኑ ክርስቶስ ከኀይላት ሁሉ የላቀ፣ በዘመናት ሁሉ ማለትም ባለፈው በአሁኑና በሚመጣው ዘመን ገዥ እና እግዚአብሔር በክብር በቀኙ ይስቀመጠው … የቤተ ክርስቲያን ራስ አድርጐ የሾመው ነው (ኤፌ. 1፥20፡22)።  ርሱ በጊዜ ሂደት ከእኛ አስቀድሞ ከሙታን ተነሥቷል፤ በክብር ከእኛ የላቀ ነው። ይሁን እንጂ ደግሞ ይህን ሁሉ ያደረገው እኛን ወክሎ ለእኛ ጥቅም ነው። በዚህም ምክንያት የእኛን ትንሣኤ አስቀድሞ በመነሣት ትንሣኤያችን ርግጠኛ እንዲሆን አድርጓል። በመሆኑም፣ “በትንሣኤው የተረጋገጠውን የርሱን ዐይነት ትንሣኤ አናገኛለን።”[25]

በትንሣኤ አማኞች ለሕያው ተስፋ ዳግመኛ ተወልደዋል (1ጴጥ. 1፥3)። አማኞች በትንሣኤ ያገኙት የድነት ሥራ የመጀመሩንና የመቀጠሉን ማረጋገጫ ብቻ ሳይሆን፣ ፍጻሜ ማግኘት የመቻሉን ርግጠኝነት ነው። አማኞች የማይሞት፣ የማይጐድፍና የማይበሰብስ ማንነት በሰማይ ቀርቶላቸዋል። በምድር ሳሉ ደግሞ በመጨረሻው ዘመን ሊገለጥ ያለውን ድነት ይቀዳጁ ዘንድ በእግዚአብሔር ኀይል በእምነት ይጠበቃሉ።[26]

 እያንዳንዱ ግለ ሰብ በትንሣኤ ይነሣል

ኢየሱስ ክርስቶስ የእግዚአብሔር አብን ፈቃድ፣ “የአባቴ ፈቃድ ወልድን አይቶ በእርሱ የሚያምን ሁሉ የዘላለም ሕይወት እንዲኖረው ነው፤ እኔም በመጨረሻው ቀን አስነሣዋለሁ” በማለት ነበር ያብራራው (ዮሐ. 6፥40)። “እኔም አስነሣዋለሁ” የሚለው ንግግር ተደጋግሞ ቀርቧል (ዮሐ. 6፥39፡44፡54)። ስለዚህም የክርስቶስ ትንሣኤ ጽናፋዊነትን በውስ የያዘ ነው። “እግዚአብሔር የሠረው ሥራ እንደመሆኑ መጠን የኢየሱስ ትንሣኤ ወሳኝ ክሥተት ነው፤ ይህ ክሥተት የሰው ልጆችን በሙሉ የሚያጠቃልለን የመጨረሻው ፍርድ፣ ህልውናችንን የሚናረጋግጥበት ሁኔታና የሰው ልጆችን የሚመለከቱ ሌሎች ሁኔታዎች ሁሉ ላይ ተጽእኖ የሚያሳድር ነው።”[27]

ይሁን እንጂ ደግሞ ክርስቶስ ከሙታን ትንሣኤ ጋራ በተያያዘ ክርስቶስ ያለው ልቀት ግርዶሻዊ ገጽታም ያለው ነው። ይህም፣ “ደግሞም እንደነዚህ ሰዎች ሁሉ፣ ጻድቃንና ኀጥኣን ከሙታን እንደሚነሡ በእግዚአብሔር ተስፋ አለኝ” በሚል ቀርቧል (ሐዋ. 24፥15)። ከሙታን ትንሣኤ ጋራ በተያያዘ በመጨረሻው ዘመን የሚነሡት አማኞች ብቻ ሳይሆኑ ኢአማንያንም ጭምር ናቸው፤ ስለዚህም በክርስቶስ ሳይሆኑ የሞቱ ሁሉ የመጨረሻው ዕጣ ፈንታቸው አሳዛኝ ነው (ራእ. 20፥11-15)። ኢአማንያን ከመስቀሉና ከባዶው መቃብር በፈነጠቀው ብርሃን ላይ ጀርባቸውን በማዞር የትንሣኤን ግርዶሻዊ ገጽታ ሊፈጥሩ ችለዋል። እነርሱም ቢሆኑ የኢየሱስን ድምፅ ሰምተው ከመቃብር ይወጣሉ።[28] የመጨረሻው ዘመን ትንሣኤ ለጻድቃን በናፍቆት የሚጠብቋቸውን ነገሮች በሙሉ በሙላት ይዞ ሲመጣ፣ በክርስቶስ ድምፅ አማካይነት የሚደረገው የሙታን ትንሣኤ በክፉኡ አድራጊዎች ላይ የመጨረሻው ፍርድ ለማስተላለድ ያመች ዘንድ ዐመፀኛችን ጭምር ከሞት ያስነሣል።

በመጨረሻው ዘመን ሙታንን የሚያስነሣው ኢየሱስ ክርስቶስ ራሱ ነው። ይህ እውነት፣ “ሙታን የእግዚአብሔርን ልጅ ድምፅ የሚሰሙበት ጊዜ ይመጣል፤ አሁንም መጥቷል፤ የሚሰሙትም በሕይወት ይኖራሉ” (ዮሐ. 5፥25)፤ በተጨማሪም፣ “በዚህ አትደነቁ፤ መቃብር ውስጥ ያሉ ሁሉ ድምፁን የሚሰሙበት ጊዜ ይመጣል፤ 29መልካም የሠሩ ለሕይወት ትንሣኤ፣ ክፉ የሠሩ ለፍርድ ትንሣኤ ይወጣሉ” በሚል ተገልጿል (ዮሐ. 5፥28-29)። የሙታን ትንሣኤ በሁለት ክሥተቶች አማካይነት የዐዲስ ፍጥረት ሥርዐት ይመሠርታል፤ በክርስቶስ ያመኑት ከእግዚአብሔር የተሰጠ የከበረ አካል ያለው ዘላለማዊ ሕይወት የሚያገኙ ሲሆን፣ እግዚአብሔር በክርስቶስ ኢየሱስ በኩል በሠራቸው ሥራዎች ላይ ጀርባቸውን በማዞር ባለማመንና በዐመፅ የጸኑት ግን በትንሣኤ አካል ወደ ዘላለም ቅጣት ይሄዳል። 

የሕይወት ዐዲስነት

የክርስቶስ ኢየሱስ ትንሣኤ በአሁኑ ዓለም ጭምር ለምንኖረው ዐዲስ የሕይወት ሥርዐት ምክንያትና ምንጭ ሆኖ ያገለግላል። አማኞች ለኀጢአት ሞተው ለክርስቶስ ሕያው በመሆን ዐዲስ ሕይወት መኖር የሚችሉት በዚህ ምንክያት ነው (ሮሜ 6፥4፡11፤ 2ቆሮ. 5፥15፤ ገላ. 2፥20)።

ይህን እውነት ሮበርት ዶይሌ የተሰኘ ጸሐፊ፣

ለሙታን የተነሣው ክርስቶስ መንፈሱን መንፈሱን የላከ ሲሆን፣ ከዚህ የትንሣኤ ክርስቶስ ፋራ በእምነት አንድ የሆኑ ሁሉ፣ ከትንሣኤው በኋላ ከነበረው ዘመን ጀምሮ ሊመጣ እስካለው ዘመን ድረስ በሥራ ላይ ያለውን ኀይል ይቀበላሉ። ከጨለማው መንግሥት ወደ ብርሃን መንግሥት ተሻግረዋል፤ ከኀጢአትና ሞት ነጻ ወጥተው ወደ ሕይወት መጥተዋል (ኤፌ. 1፥15-2፥10፤ ቈላ. 1፥13፤ 1ጴጥ. 2፥9፤ ፊልጵ. 3፥7-10)

በማለት ይገልጻል።[29]

በመሆኑም ትንሣኤ አማኞች አሁን በዚህ ምድር ለሚኖራቸው ዐዲስ ዐይነት ሕይወት መሠረት ነው (ኤፌ. 1፥18_2፥10፤ ቈላ. 2፥9-15፤ 3፥1)። ክርስቶስ በራሱ ትንሣኤና ሕይወት እንደመሆኑ መጠን፣ በርሱ የሚያምኑ ሁሉ ወደ ዘላለማዊ ሕይወት በመግባት የማይቋረጥ ዘላለማዊ ሕይወት ይኖራሉ (ዮሐ. 11፥25-26)። ከክርስቶስ ጋራ የተነሣን እንደመሆናችን መጠን፣ አሳባችን በላይ ባለው ነገር ላይ እንጂ በምድር ባለው ነገር ላይ መሆን የለበትም (ቈላ. 3፥1-2)። ካልቪን በዚህ ምንባብ ላይ አስተያየቱን ሲሰጥ፣ “የትንሣኤን ኢየሱስ ፈለግ ተከትለን የዐዲስ ሕይወት ኑሮ እንድንኖር ብቻ አልተጠራንም፤ ነገር ግን በትንሣኤው ክርስቶስ ኀይል የጽድቅ ሕይወት እንዴት መኖር እንዳለብን ተምረናል” ይላል።

 ትንሣኤ ምግባራዊ እውነታ ነው

በመሆኑም ትንሣኤ ግብረ ገባዊ አንድምታ ያለው ምግባራዊ እውነታ ነው። የትንሣኤ የግብረ ገባዊ ሕይወት ዓለም ሲህን አሁን ባለንበት ሕይወት መኖር የተገባንን ዐይነት ባሕርይ ይቀርጽልናል። ትክክለኛው የክርስትና ሕይወት ማለት ዐዲሱን ሕይወት ለመኖር ከክርስቶስ ጋራ መነሣት ማለት ነው። ከኀጢአት ኀይል ነጻ የመውጣት ዋስትና የሚሰጠን ከክርስቶስ ትንሣኤ በስተቀር ሌላ ምንም ነገር የለም። በመሆኑም የክርስትና ሥነ ምግባር ከሙታን የተነሣው ኢየሱስ ላይ ተመሠረተ ነው።[30] አማኞች የሚኖሩት ዐዲሱ ሕይወት፣ ከትንሣኤው ክርስቶስ ጋራ ካላቸው ኀብረት የተነሣ የሚኖሩት ነው።[31] ይህ ማለት አሁን ባለን ሕይወት ከጊዜ ወደ ጊዜ የምንኖረው ሙሉው ሕይወታችን በትንሣኤ ክርስቶስ ሕይወት ኀይል የተነቃቃና በርሱ ችሎታ የተደገፈ፣ በሞቱና በትንሣኤው አንድ በመሆን የተገኘ፣ መንፈሳዊ፣ አካላዊና ቀጥተኛ ነው ማለት ነው (ሮሜ 6፥1-10፤ 2ቆሮ. 5፥14-15፤ ኤፌ. 2፥6፤ ቈላ. 3፥1፤ 1ጴጥ. 4፥1-2)።

ከትንሣኤው ኢየሱስ ጋራ ካለው አንድነት አንጻር መኖርና በዚያ መልኩ መመላለስ

የእውነተኛ ሕይወት ምግባራዊና ግብረ ገባዊ መሠረቱ ከትንሣኤ ክርስቶስ ሕይወት ኀይል ጋራ ከሚኖረን አካላዊና መንፈሳዊ ኀብረት የሚገኝ ነው። ክርስቶስ ከእኛ ጋራ አንድ ሆኗል፤ እኛም ከርሱ ጋራ አንድ ሆነናል። ይህ አንድነት ማለት ክርስቶስ ስለ እኛ ሞቶ መነሣቱ ማወቅ ብቻ ሳይሆን፣ የእኛ ከርሱ ጋራ ሞተን መነሣትን ጭምር የሚያካትት ነው። “የእግዚአብሔርን ሕዝብ በሙሉ ከኀጢአት ኀይል ነጻ የማውጣት ዋስትና ሊሰጥ የሚችለው፣ ከክርስቶስ ጋራ ከሙታን እንደተነሡና ያን የትንሣኤ ኀይል እንደተቀበሉ ማመን ነው … በተጨማሪም የትንሣኤው ኀይል ለቅድስና ኑሮ የሚሆን መሠረት ይሰጠናል።”[32] ክርስቶስ ባለፉት ዘመናት በአካላዊ ትንሣኤ ስለተነሣ፣ በመንፈስ ቅዱስ ዳግመኛ በመወለድ እኛም አሁን በመንፈስ የተነሣን ሲሆን፣ በመጨረሻው ዘመን ደግሞ አካላዊ ትንሣኤ እናገኛለን፤ በእነዚህ ሁለቱ መካከል ስንኖር ከክርስቶስ ጋራ ከሙታን የተነሣውን አማኝ እውነተኛ ሕይወት መኖር ይጠበቅብናል። ምክንያቱ ደግሞ ከሞት ተነሥቶ ለዘላለም ከሚኖር ጌታ ጋራ አንድ የሆንን በመሆናችን ነው (ሮሜ 8፥34፤ ቈላ. 3፥1-17፤ 1ጴጥ. 3፥21)። ይህን እውነት ባቪንክ፣

በቅድሚያ ከእግዚአብሔር ጋራ ዕርቅ ሳይፈጠር የኀጢአት ይቅርታ ሊኖር እንደማይችል ሁሉ፣ በቅድሚ የኀጢአት ይቅርታ ሳይኖር መቀደስና መክበር ሊኖር አይችልም። በመጽደቅና በመቀደስ መካከል ባለመነጣጠል ለሚኖረው ግንኙነት መሠረቱ በክርስቶስ ኢየሱስ የሚኖረን ሕይወት ነው። ኢየሱስ መሞት ብቻ ሳይሆን፣ ከሙታንም ተነሥቷል። ስለዚህም የሚሞት ማንኛውም ሰው ለኀጢአት ይሞታል … በሕይወት የሚኖር ማንኛውም ሰው ደግሞ ለእግዚአብሔር ይኖራል (ሮሜ 6፥10)። አማኝ ለኀጢአት ከሞተ በኋላ ከኀጢአት ኀይል ነጻ የወጣ ስለሆነ መኖር የሚችለው ለእግዚአብሔር ብቻ ነው። አማኝ የክርስቶስን ሞትና ሕይወት በእምነት እንደሚቀብል በሚያውጅበት ጊዜ ለራሱ መሞቱን ያጸናል ማለት ነው፤ ይህም ንስሓና የኀጢአት ይቅርታ ተብሎ ይጠራል፤ በዚያው ቅጽበት አማኙ ዐዲስ ማንነት ይሰጠዋል

በማለት ይገልጻል።[33]

በርግጥ የትንሣኤ ኢየሱስ ባመኑ ሰዎችና ዳግመኛ የተወለደ ማኅበረ ሰብ ውስጥ ብቻ ይኖራል ማለት አይደለም (ገላ. 2፥20)። የአማኞች አእምሮና መንፈስ በሕይወትና በሰላም ውጤታማ በሆነ መልኩ የሚሞላው፣ ሕይወት ሰጪ መንፈስ በውስጣቸው በማደሩ ብቻ ነው፤ ይህ ሕይወት የሚሰጠው መንፈስ በአማኞች ውስጥ በሚያድርበት ወቅት ደግሞ፣ ከሞት የተነሣው ክርስቶስ በሕይወታቸው ያድራል (ሮሜ 8፥6፡11)። በክርስቶስ መሆን ማለት በክርስቶስ ኢየሱስ ለእግዚአብሔር ሕያው ሆኖ መቆጠር (ሮሜ 6፥11)፣ እንዲሁም ክርስቶስን ከሙታን ያስነሣው መንፈስ ወደ ውስጣን ሲገባ ለእግዚአብሔር ሕያው በመሆን (ሮሜ 8፥11) ነው። ክርስቶስ በሞቱ ከኀጢአት ጋራ የሚኖረንን ቁርኝት ሙሉ ለሙሉ ሰብሮ፣ ኀጢአትን ከሕይወታችን አርቆታል።[34] የክርስቶስን ሞት መተባበር ማለት ለኀጢአት መሞት ማለት ነው፤ ይህ ማለት ደግሞ በኀጢአት ያለመኖር ማለት ነው (ሜ 6፥2)። በትንሣኤው አማካይነት ከክርስቶስ ጋራ አንድ ለመሆን መጋጠም ማለት በዐዲስ ሕይወት መመላለስ ማለት ነው (ሮሜ 6፥4)።

አማኞች ከክርስቶስ ጋራ በሞቱን በትንሣኤው አንድ ይሆናሉ ማለት፣ አሮጌው ማንነታቸውና ሕይወታቸው ከሙታን በመነሣት የዐዲስ ሰው ባሕርይ ተቀብሎ፣ አሁን ባለው ሕይወት ሊመጣ ያለውን ዓለም ኀይል እየተለማመደ ነው ማለት ነው (ዕብ. 6፥5)። ከክርስቶስ ጋራ መነሣት ማለት አመልካች እውነት ሲሆን፣ ጠንካራ መሠረት ያለውን መንፈሳዊ እውነታ የሚያሳይ ነው። አመልካቹ እውነት ኀጢአት የሚሞትበትንና ለክርስቶስ ሕይወት የማይመቹ ባሕርያትን በሙሉ የማስወገድን እና ለክርስቶስ ሕይወት የሚመቹ ባሕርያትን በሙሉ የመልስበስን ነባራዊ እውነት ያመለክታል (ቈላ. 3፥1_17)። “በመሆኑም፣ እኛ የክርስቶስን ማንነት ይዘን ለእግዚአብሔር መኖር እንችል ዘንድ ርሱ የእኛ አካል ይዞ ሞተ፤ መለኮት የሆነው ርሱ ሥጋ በመንሳቱ እኛ በማይጠፋው የመለኮት ማንነት ተሳታፊ እንድንሆን አስቻለን በማለት መናገር እንችላለን።[35] አካላዊው የሰው ሕይወት በትንሣኤው ክርስቶስ አማካይነት ዘላለማዊ ዋጋና ጥቅም ያለው መሆኑ ታውቋል፤ ስለዚህም አሁን ያለው የእኛ ቊሳዊው አካል ዐዲስ ትርጓሜ አግኝቷል። የክርስቶስን የትንሣኤ ኀይል በመታጠቅ አሁን የምንኖረው ሕይወት በባሕርዩ ኢመዋቲ ሆኖ ለዘላለም የሚኖረው የትንሣኤ ሕይወታችን ነጻብራቅ ነው (ሮሜ 2፥7)።

የአንዳንድ ድል ሁኔታ

ከክርስቶስ ትንሣኤ አንጻር ሕይወትን ለእግዚአብሔር መኖር ሕይወትን ከተወሰነ ዐይነት ድል አንጻር ወደምመራበት ሁኔት አያመጣናል። ይህ የሚሆንበት ምክንያት የትንሣኤው ክርስቶስ የእግዚአብሔር ሕዝብ ጠላቶች የሆኑ ኀይላትና ዓላማዎቻቸው፣ በኀጢአት፣ በክፋት፣ በሞትና በሰይጣን ላይ ኀይል ባላቸው ኀይላትና ሥልጣናት ላይ ድልን ከመቀዳጀቱ የተነሣ ነው (ሮሜ 6_8፤ 2ቆሮ. 4፥4፤ ቈላ. 2፥11_15፤ ዕብ. 2፥14)። ይህን እውነት ዋርፊልድ፣

ልክ እንደ እኛ የሆነው ወንድማችን፣ ከሞት ጋራ ተዋውቋል፤ ይህም ባለፉት፣ በሚያልፉት፣ እና በሚመጡት ዘመናት ገዢ የሆነው ነው። ልባችን ተቃርኖ በቆመውና በከበበን በርካታ ቊጥር ባለው ሰራዊት ምክንያት የሚዝል ከሆነ፣ ከሙታን የተነሣውንና የዳዊ ዘር የሆነውን ክርስቶስን እናስታውስ

በማለት ይገልጻል።[36]

 ለኀሊናችን የሆነ እምነት 

ከትንሣኤው ድል ጋራ ተያይዘው ከቀረቡ ነገሮች አንዱ ከእግዚአብሔር የኀጢአት ይቅርታ የምቀበል እውነት ነው፤ ይህም ከእግዚአብሔር ጋራ ዕርቅና ሰላም የምንፈጥርበት መንገድ ነው። የትንሣኤው ኢየሱስ ወደ ደቀ መዛሙርቱ ሲመጣ፣ “ሻሎም” ነበር ያላቸው (ዮሐ. 20፥19፡21፡26)። ይህ እውነት ትንሣኤ በአማኞችና በእግዚአብሔር መካከል ሰላምን እንዳመጣ ማሳያ ነው። ለዚህም ነው ብራኬል፣

አንድ ሰው በደልሉና በኀጢአቱ ምክንያት እግዚአብሔር እየቀጣው እንደሆነ በማሰብ አስፈሪ ስሜት ውስጥ ያለ ከሆነ፣ ይህ ሰው ከእግዚአብሔር ጋራ ሰላም የሌላውና በኀሊና ወቀሳ የተወረረ ነው … እንዲህ ዐይነቱ ሰው የፍጹም ቅድስና ምሳሌ የሆነውን የትንሣኤውን ክርስቶስ ይዞ ወደ እግዚአብሔር ይቅረብ። ወደርሱ እየተጣራ ያለውንና ሙሉ ሰላምን ያለ ምንም ዋጋ የሚሰጠውን ክርስቶስን ይቀበል

በማለት የተናገረው።[37] በመሆኑም፣ ትንሣኤ ለኀሊና ዕረፍት የሚያመጣ እጅግ ድንቅ የነጻነት መንገድ ነው።

በሞት ላይ በተቃውሞ መዝመት

ሞት እውነተኛና አስፈሪ ቢሆንም፣ ከክርስቶስ ትንሣኤ የተነሣ ኀይልና አስፈሪነቱን አጥቷል። ኢየሱስ ክርስቶስ በእኛ ምትክ ሞትን ድል አድርጐ ስለ ተነሣና በሞት ፊት ተስፋ ሊሆኑ ለሚችሉ ነገሮች በሙሉ መሠረት ስለጠላ ከዚህ በኋላ በሞት ፍርሀት ውስጥ ልንኖር አይገባም (1ቆሮ. 15፥18-19፤ 1ጴጥ. 1፥3፡21፤ 3፥21-22)። በሞት ላይ የተገኘው ድል በትንሣኤ ሊታወጅ ችሏል። ሞት ሙሉ ለሙሉ ድል ተነሥቷል፤ በመሆኑም በክርስቶስ መገኘት ውስጥ ሆነን ኢመዋቲ ሕይወት እንኖራለን። ትንሣኤ ጠላቶቻችን የሆኑት ኀጢአት፣ መርገምና ሞት መሸናፋቸውን ያውጃል። በርግጥ ከእነዚህ ኀይላት ጋራ አሁንም እንታገላለን፤ ሆኖም ግን በመሠረታዊነት የተሸነፉ ጠላቶች በመሆናቸው ልንፈራቸው አይገባንም። በምስጋና እንጂ በፍርሀት ሕይወት ውስጥ ልንኖር አይገባም።[38]

አይቀሬ ከሆነው የሞት ፍርሀት በተቃራኒ፣ ቅዱስ አትናቴዎች የክርስቶስ ደቀ መዝሙር የሆኑ በሙሉ ሞትን እንዲንቁ፣ በሞት እንዲሳለቁና ሞት ላይ በተቃውሞ በመዝመት በከፍተኛ ተነሣሽነት ወደ ሞት እንዲተሚሙ አሳስቦ ነበር። ትንሣኤ በዚህ ሕይወት ሳለን በጽናት ከምንቋቋማቸው ከሁሉም ዐይነት መከራዎች፣ ማጣት፣ ሕመምና እና ስደት እፎይታ እንደምናገኝ፣ ለከፈልነው ዋጋ ካሣ እንደምሰጠን ተስፋ የሚሰጠን ሲሆን፣ ከዚህ ሁል የምናርፍበትን ተሐድሶም እናገኝበታለን። በተጨማሪም አትናቴዎስ፣ “አዳኙ የራሱን አካል ከሙታን አስነሥቷል። ሞት አስፈሪ ነገር አይደለም፤ በክርስቶስ ያመኑ ሁሉ ሞትን ከእግራቸው ሥር ረግጠው ይንቁታል። ሞት የዘላለም ሕይወት መንገድ እንጂ መጥፊያቸው እንዳልሆነ ሙሉ ዕውቀት ስላላቸውና በትንሣኤ አማካይነት የማይሞትን የማይበሰብስ አካል እንደሚለብሱ ስለሚያውቁ ክርስቶስን ክደው ከሞት ከማምለጥ ይልቅ ርሱን አምነው መሞትን ይመርጣሉ” ይላል።[39]

   የኢየሱስን ዐይነት ሐሳብና ፍቅር ማጐልበት

ክርስቶስንና የትንሣኤውን ኀይል ማወቅ (ፊልጵ. 3፥10) በአንድ ሐሳብና በአንድ ፍቅር መስማማትን ይጠይቃል (ፊልጵ. 2፥2)። ከአመለካከት፣ ከእሴት፣ ከታማኝነት፣ ከተግባር፣ ከስሜት፣ ከራእይ እና ከጠቅላላው የሕይወት አቅጣጫ አንጻር ሲታይ፣ ይህ ማለት የክርስቶስን ሕይወት ማንጸባረቅና ርሱ የኖረውን ዐይነት ሕይወትና ተመክሮ ደግሞ መኖር ማለት ነው። ጳውሎስ፣ “ጻድቃንና ኀጢአን ከሙታን እንደሚነሡ በእግዚአብሔር ተስፋ አለኝ” ይላል (ሐዋ. 24፥15፡21)። ይህ እውነት ያንጻል፣ ዕውቀት ያስጨብጣል፣ የአንድ ሰው ግላዊና ማኅበራዊ የሕይወት አቅጣጫዎችን በሙሉ የተመለከቱ እምነቶችን፣ ባሕርይና ሥነ ምግባር ያበለጽጋል።[40] በዐደጋ፣ በከባድ የሕይወት ሁኔታ፣ በፈተና እና በስቸጋሪ ውጣውረድ ውስጥ ስንሆን፣ የትንሣኤ ተስፋ በቂና የገደብ የለሽ ብርታት ምንጭ ነው። 

   በእያንዳንዱ ቀን መሞትና እንደገና መኖር

በተግባራዊ ቋንቋ የዕለት ዕለት የሕይወት ተመክሯችን የሚገለጠው የዐዲስ ሕይወት ኑሮ የሞትና የትንሣኤ ቀመር ተከትሎ የሚፈጸም ነው። ይህም ሥጋን መግደል እና ሕያው መሆን ማለት ነው። በክርስቶስ የመሆን ሕይወት መሞትንና እንደገና መኖርን አንድ ላይ አጣምሮና አዋሕዶ የሚይዝ ነገር ነው። በርግጥ የክርስቶስን ሥቃይ መካፈል ማለት፣ በሞቱ ርሱን መምሰል ማለት እንደሆነ ሐዋርያው ጳውሎስ ያትታል። ይህም ክርስቶስን በትንሣኤው ለመምሰል የሚደረግ ጥረት ነው (ፊልጵ. 3፥11)። የክርስቶስን ዳግም ምጽአት በመጠበቅ መጨረሻ፣ በክርስቶስ ትንሣኤ ለመካፈል የሚያበቃ ብቸኛው መንገድ፣ የርሱን ሥቃይ ለመካፈልና በሞቱ ርሱን ለመምሰል ፈቃደኛ መሆን ነው።[41]

 በመሆኑም የክርስቶስ ትንሣኤ የተቀደሰ ሕይወት መኖር እንድንችል መነቃቃትና ኀይል ይሰጠናል። የክርስቶስ ትንሣኤ ኀይል በአጠገባችንም በውስጣችንም ነው (ገላ. 2፥20)። ክርስቶስን ማእከል ያደረገ መኖር እንድንችል የላቀ ብርታት የሚሰጠንም ይህ ነው። ብራኬል የተሰኘ ጸሐፊ፣ “ራሱን ከትንሣኤ ክርስቶስ ጋራ በእምነት አንድ ካደረገ፣” ይላል ብራኬል፣ “ይህ ሰው ነፍስን ለማንቃት ከክርስቶስ ስለሚፈልቀው ሕይወት ሰጪ መንፈስ በቂ ግንዛቤ ይኖረዋ” ይላል።[42]

  ሁል ጊዜም ቢሆን ነገ አለ

“ይህ ሰው ከራሱ ተነጥሎ ሙሉን ኀይልና ችሎታውን እግዚአብሔርን ማገልገል ላይ ለማዋል የመጀመሪያውን ርምጃ የሚወስበት ይሁን” ይላል ካልቪን።[43] ነገሩ ካልቪን እንዳለውና እንደሚያምነው ከሆነ፣ የክርስትና ሕይወት ይዘትና ማንነቱ የሚወሰነው ራስን በመካድና ከኀጢአትና ራስ ማእከል ካደረገው ሕይወት ራስን ፈጽሞ በማራቅ ለእግዚአብሔር በማስገዛት ነው። ይህ ተግባር መሆን የሚችለው፣ “ሰው በራሱ ለራሱ መኖር አቁሞ ክርስቶስ በርሱ እንዲኖርና እንዲነግሥ ሲፈቅድ ብቻ ነው።”[44] በመሆኑም የክርስቶስ ትንሣኤ የሚያሳየው፣ በእግዚአብሔር እጅ ያለ ሥቃይ፣ ሕመምና ራስን መግዛት ከዚህ ሁሉ ነጻ የሚያወጣና በድል እንድንወጣ የሚያደርግ ትርጒምና አቅጣጫ ያለው ነው፤ ይህ ሁሉ የሚመጣው ደግሞ በሁሉን ቻዩ እግዚአብሔር ኀይልና አሠራር ነው። ስለዚህም የትንሣኤ ኀይል ማለት፣ ሰው ሁል ጊዜም ነገ አለ በሚለው ዕውቀት ላይ የሙጥኝ ማለት መቻል ማለት ነው።

ሐሳቡን በአጭሩ ለማስቀመጥ ያህል፣ አማኞች በአሁኑ ዘመን የሚኖሩት ሕይወት በክርስቶስ ውስጥ የተሰወረ ነው፤ ይህም ሕይወት በመንፈስ ከላይ የተወለደ፣ በመልካም የምስራች ዐዋጅ ቃል የተደገፈ፣ መልካምን ለማድረግ የሚገሠግሥ፣ ለእውነት ለመሞት ፈቃደኛ የሆነ፣ ዐዲሱን ሕይወት የሚኖርና የሙታን ትንሣኤን በተስፋ የሚጠባበቅ ነው።[45]

 ለወደፊት ሊመጣ ያለውን መያዝ

ያለ ምንም ጥርጥር የሰው ልጆች ሕይወት ወደፊት ሊመጣ ያለውን ነገር በተስፋ በመጠበቅ የተቃኘ ነው። ነገ በላቀው መልኩ ሊመጣ ስላለው ነገር ያለን እምነት አሁን ያለንበት ሕይወት እንዴት መኖርና በምን መልኩ መመላለስ እንዳለብን ይቃኛል። ስለ ነገ የሚኖረው የተለያየ አመለካከት ዛሬን የምናይበትን መንገድ ይቃኛል። መጨረሻ እንዳለ ማሰብ የአሁንን ኑሮ መልክ ያስይዛል። የሰው ልጆች በሙሉ ስለ ነገ ያላቸው ምልከታ አሁንን እንዴት መኖር እንዳለባቸው ወሳኝ መርህ ይሰጣል። ስለዚህም ይህ እውነት ክርስቶስ ከሞት እንደተነሣ ለሚያምኑ ሁሉ በሁለት መልኩ የሚሠራ ነው። የዚህ ሐሳብ አመክንዮ፣ “እንግዲህ ከክርስቶስ ጋር ከተነሣችሁ፣ ክርስቶስ በእግዚአብሔር ቀኝ በተቀመጠበት በላይ ያሉ ነገሮችን እሹ፤ 2አሳባችሁም በላይ ባለው ላይ እንጂ በምድራዊ ነገር ላይ አይሁን” በሚል እውነት ሊገለጥ ይችላል (ቈላ. 3፥1-2)። በተለየ መንገድ አሁን ባለው ሕይወት ዘላለማዊ ሕይወትን መለማመድ እንድሚቻልና ይህንም ከሞት የተነሣውን የክርስቶስን ሕይወት በማጣጣም መኖር እንደሚቻል አጽንዖት ሰጥተው የሚገልጹ በርካታ ምንባባት በዮሐንስ ወንጌ ውስጥ ይገኛሉ (ዮሐ. 3፥36፤ 4፥14፤ 5፥25)።

ትንሣኤ ማለት ክርስቶስና ሕዝቡ ነገን የራሳቸው አድርገዋል ማለት ነው። አሁንና ለወደፊት ሊመጣ ያለው የላቀው ፍጻሜ የክርስቶስ ሲሆን፣ የርሱ የሆኑ ሁሉ ደግሞ ከርሱ ጋራ ይጋሩታል። ዳግመኛ መወለድ ማለት፣ በኢየሱስ ክርስቶስ ከሞት መነሣት ምክንያት በሕያው ተስፋ መኖር ማለት ነው (1ጴጥ. 1፥3)። ይህ እውነት የሚያመለክተው ሊመጣ ያለው ዘመን በክርስቶስ ትንሣኤ የተዋጀ እና ዋስትና ያለው መሆኑን ነው። ትንሣኤው ለሚጠፋው ዓለም ሕይወትና አለመጥፋትን አምጥቷል።[46]

   በርጋታና በመተማመን ሕመምና ሥቃይን በጽናት ማለፍ

ትንሣኤ ክርስቲያን በመሆናችን ምክንያት የሚመጡ መከራዎችንና ሥቃዮችን የምንረዳበትን ዐውድ ይፈጥርልናል። በአጠቃላይ፣ ይህን እውነት የመጀመሪያው አማኞች ከሆኑ ከሐዋርያት ሕይወትና ተመክሮ መረዳት እንችላለን። ሐዋርያቱን የሞት ፍርሀትና የሕይወት ውጣውረድ ወደ ኋላ እንዳያስቀራቸው የክርስቶስ ትንሣኤ ብርታትና ድፍረት ሆኗቸው ነበር። የክርስቶስ ትንሣኤና ውጤቶቹ በግልም ሆነ በአጽናፈ ዓለም ታሪክ ደረጃ እጅግ ግልጽ ነበር። ይህም ክብር በሞላበትና በማይሞት አካል ከርሱ ጋራ መነሣት ነው።[47]

ልክ እንደ እኛው ሁሉ ሐዋርያው ጳውሎስ ከወንጌል ተቃዋሚዎች ባለማቋረጥ የአገልግሎቱ ዕድገት ለማቆምና ለማበላሸት ያደረጉት ጥረት  ጭንቀት እንደፈጠረበት ተናግሮ ነበር (ፊልጵ. 2፥25-30)። ክርስቶስ ራሱ ስለ ጭንቀት በተወሰነ መልኩ ተናግሮ ነበር። ይህን በተመለከተ ኢየሱስ ያቀረበው የተሻለው አማራጭ ሊመጣ ስላለው የእግዚአብሔር መንግሥትና ይህ መንግሥት ስለሚያመጠው የከበረ ውጤት የማይጠፋ እምነት እንዲኖረውን የሚያወሳ ነው። በመሆኑም ተከታዮቹን፣ “እናንተ አነስተኛ መንጋ የሆናችሁ፤ መንግሥት ሊሰጣችሁ የአባታችሁ መልካም ፈቃድ ነውና አትፍሩ አላቸው” (ሉቃ. 12፥22-32)። ይህ መንግሥት በፊልጵስዮስ በሚኖሩ አማኞች መካከል ይሠራ ነበር፤ ለጳውሎስ ጭንቀት ተስፋና መፍትሔ የሰጠውም ይህ እውነት ነው (ፊልጵ. 4፥4-7)።

ይህን እውነት በተመለከት ሂለሪ ፖይተርስ የተሰኘ አባት

 ዋስትናን በተመለከተ ነፍስ በደስታና በተስፋ ታርፋለች። ሞትን የምትፈራው በጣም በጥቂቱ ነው፤ ሞት የዘላለም ሕይወት ስም ይመስለኛል። አሁን ያለው ይህ ሕይወት ለሕፃን ልጅ ፊደልን መማር፣ ለሕመምተኛ ሰው መድኀኒት መውሰድ፣ ለመርከብ ነጂ መቅዘፊያውን መጨበጥ፣ ለወጣት ልጅ ሙያን መማር፣ ለወደፊት ወታደራዊ አዛዥ የመጀመሪያው ዘመቻ ከባድ እንደሚሆን ሁሉ ለእኛም ትልቅ ሸክምና መከራ ሊሆን ይችላል። አስፈላጊ በመሆኑ ምክንያት አሁን የምንቀበላቸውን መከራና ሥቃዮችን በጽናት ማለት ዘላለማዊ ኢመዋቲነትን መቀበያ የበረከት መንገድ ነው

በማለት ይገልጻል።[48]

ለወንጌል አገልግሎት ራስን መለየት

በ1ኛ ቆሮንቶስ 15 ጳውሎስ የክርስቶስን ትንሣኤ፣ የሙታንን  ትንሣኤና አካለ ትንሣኤን በተመለከተ ሦስት ደረጃ ያለውን ሙግት ያቀርባል። ጳውሎስ ሙግቱን የሚዘጋው፣ “ስለዚህ የተወደዳችሁ ወንድሞቼ ሆይ፤ ጸንታችሁ ቁሙ፤ በምንም ነገር አትናወጡ። ለጌታ ሥራ ዘወትር የምትተጉ ሁኑ፤ ምክንያቱም ለጌታ የምትደክሙት በከንቱ እንዳልሆነ ታውቃላችሁ” በሚል የማበረታቻ ቃል ነው (1ቆሮ. 15፥58)።

የትንሣኤርን ማስረጃዎች በስፋትና በተቻለን መጠን ጠንካራ በሆኑ ቃላት ከገለጽን በኋላ፣ ይህ አቀራረብ አንድ አማኝ እንደ አማኝነቱ የሚያደርጋቸውን ማንኛቸውንም ነገሮች በውስጡ የያዘ ስለሆነ፣ እግዚአብሔርን የመምሰል ሕይወት ለሚኖሩ ሰዎች ማስጠንቀቂያ ሊሆን አይችልም (1ቆሮ. 15፥33-34)።[49] ነገር ግን፣ “በጌታ ሥራ” የሚለው ገለጻ ጳውሎስ ከሙሉው የምዕራፉ ጭብጥ በመውጣት በምዕራፉ መግቢያ ላይ ካወሳው የወንጌል ነገር ጋራ የተሳሰረ እውነት ያነሣል (1ቆሮ. 15፥1_2)።

በርግጥ ጳውሎስ በተለያዩ ስፍራዎች፣ “ሥራ” የሚለውን ሐሳብ በቀጥታ የወንጌልን ሥራና አገልግሎት ለማመልከት ይጠቀማል (1ቆሮ. 3፥8፤ 4፥12፤ 16፥16፤ 1ተሰ. 3፥5፤ 2ተሰ. 3፥8፤ 2ቆሮ. 6፥5፤ 10፥15፤ 11፥23)። ጳውሎስ በዚህ ስፍራ የሚናገረው ነገር ከአካላዊ ትንሣኤ፣ በአሁኑና በመጨረሻው ዘመን ከምንቀዳጀው  ድል፣ በመጨረሻም በኀጢአትና ሞት ላይ ስለሚሆነው ድል ጋራ የተያያዘ እውነት ነው። ከክርስቶስ ጋራ ተነሥቶ ዳግም በመወለድ ዐዲስ ፍጥረት የሆነ ሰው ሕይወት ጠንካራ፣ ወጥነት ያለው፣ የተትረፈረፈ፣ በመልካም ሥራ የሚበረታና ዋና ትኩረቱን ታላቁ የወንጌል እውነት ሥራ ላይ ያደረገ ሊሆን ይገባል።

ከአስተምህሯዊ ውሳኔዎች ጋር አበተያያዘ፣ አማኞች ለመሠረታዊ የወንጌል እውነቶች ታማኝ መሆን አላባቸው፤ በእነዚህ ተግባራት ላይ ባላመቋረጥ መሳተፍ ይገባቸዋል። አማኞች አብዛኛውን ጊዜያቸው ማሳለፍ የሚገባቸው ወንጌልን በሚመለከቱ ጒዳዩች ላይ መሆን አለበት፤[50] እነዚህ ተግባራት ምስጋና፣ ወንጌል መመስከር፣ ወንጌል ማወጅና በተቻለ መንገድና መጠን ሁሉ ወንጌል እንዲስፋፋ መሥራት ሊሆኑ ይችላሉ። አማኞች በወንጌል ሥራ ባተሌ እንዲሆኑ ተጠርተዋ፤ ይህም ሥራ የክርስቶስን ሞትና ትንሣኤ፣ የኀጢአትን ይቅርታ፣ የአማኞችን አካላዊ ትንሣኤ ማወጅና በመጨረሻም እግዚአብሔር ክርስቶስን እንዳስነሣው ሙታንን ሁሉ እንደሚያስነሣና የመጨረሻው ፍርድ እንደሚሆን፣ እንዲሁም በእምነታቸው ለጸኑ ታማኞች ሁሉ ዋጋ እንዳለ ማወጅን ያጠቃልላል።[51]

ይህም ብቻ አይደለም፤ የክርስቶስ ትንሣኤ ራሱ የወንጌልን አገልግሎት በውጤታማነት እንድንወጣ፣ ፍጹም መታዘዝን እንድናሳይ፣ ከኀጢአትና ከክፉ ኀይላት ጋራ ያለውን ትግል በድል እንድንፈጽም (ኤፌ. 1፥1920) ያስችለን ዘንድ ዐዲስ መንፈሳዊ ኀይል ይሆንልናል። ይህ ወንጌልን የማወጅ ብርታት የሚሆነውና በጠላቶቻችን ላይ ድን እንድንጐናጸፍ የሚያስችለው ዐዲሱ የትንሣኤ ኀይል ክርስቶስ ከሙታን ከተነሣ በኋላ ከደቀ መዛሙርቱ የተሰጠ ሲሆን፣ የአማኞች ዐዲስ ሕይወት ልዩ መገለጫ ይሆን ዘንድ ዐዲስ ትንሣኤ ባገኙበት ቅጽበት የተሰጣቸው ነው።[52]

 ኀብረት፣ የወንጌል ሥራና ተልእኮ

በአራተኛው ወንጌል ውስጥ ሐዋርያት ዓሣ እያጠመዱ ሳለ የትንሣኤው ኢየሱስ በመገለጥ ከደቀ መዛሙርቱ ጋራ ተከታታይ ውይይቶችን እንዳደረገና በተኣምራዊ መንገድ ዓሣ እንዲጠምዱ እንዳስቻለ ተዘግቧል (ዮሐ. 21፥1-25)። ተኣምራዊው የዓሣ ማጥመድ እውነት ቤተ ክርስቲያን ኀብረትን፣ የወንጌል ምስክርነትንና የወንጌል ተልእኮን ሥራ በብቃት መወጣት ትችል ዘንድ ከትንሣኤው ክርስቶስ ኀይል መለቀቁን ያሳያል (ዮሐ. 21፥1-13)። የትንሣኤ ጌታ ደቀ መዛሙርቱን እስከ ሞት ድረስ እንዲታዘዙ የሚያደርግ ፍጹም ፍቅር የሚጠይቅ ነው (ዮሐ. 21፥15-23)። ይህ እውነት ደግሞ በእምነታቸው ብርቱ እንዲሆኑ የሚያስችል ዐቅምና የወንጌል ሥራ በብቃት እንዲወጡ የሚያስችል ብርታት ከመስጠት የላቀ ነው። የዓሣ በአስገራሚ ቁጥር መያዝ በወንጌል ተልእኮ ውስጥ የተትረፈረፈ ነፍሳት እንደሚያገኙ ተስፋ የሚሰጥ ነው (ዮሐ. 21፥6፡11)። እነዚህ እውነቶች ከገለጽን በኋላ አንድ ማወቅ የሚገባ ቁልፉ ነገር በወንጌል ሥራ ላይ የሚጠበቀውን ውጤት የሚሰጠው የትንሣኤ ጌታ ብቻ እንደሆነ ነው፤ ምክንያቱ ደግሞ ሙታንን ማስነሣት በርሱ ኀይል ብቻ የሚደረግ ነውና። ደቀ መዛሙርቱ በሕይወትና አገልግሎታቸውንና እንዲሁም ክርስቶስን በመከተል መንገድ በየትኛውም ዐይነት ሁኔታ ውስጥ ቢያልፉ፣ በእግዚአብሔር መንግሥት ውስጥ የሚገኘውን የዘላለም ሕይወት በተመለከተ ርግጠኛ የሆነ የመጨረሻውን ውሳኔ የሚሰጠው የትንሣኤው ጌታ ብቻ ነው (ዮሐ. 21፥19፡21)።

ሁሉን የሚችል ሥልጣን፣ በሁሉ ሥፍራ ዐብሮ የሚገኝ ጌታ

ክርስቶስ ሕያው ከመሆኑ የተነሣ ርሱ ከሕዝቡ ጋራ ነው፤ ሕይወታቸውን በኀይል ያስታጥቃል፣ በድካማቸው ያጽናቸዋል፣ ርሱን ከሙታን ባነሣው ዐይነት ኀይል ያበረታታቸዋል። የትንሣኤው ክርስቶስ ሁሉን የሚችለው ኀይል በእግዚአብሔር መንግሥት ሁሉ ላይ በመሆኑ ምክንያት ኢየሱስ፣ “በሰማይና በምድር” የሚለውን ገለጻ አጣምሮ ሊጠቀም ችሏል፤ ይህ ኀይል ደግሞ፣ በየትኛውም ጊዜ፣ በሁሉም ስፍራና ከመገኘት ማንነቱ ጋራ በቀጣይነት እንድሚኖር ለማመልከት፣ “እኔ ከእናንተ ጋራ ነኝ” ብሏቸዋል። ሐዋርያት እና ተከታዮቻቸው ወደ ዓለም ሁሉ ሕዝቦች በመሄድ ወንጌል እየሰበኩና እያስተማሩ ደቀ መዝሙር ማፍራት እንዲችሉ የሚያበቃው ደግሞ ይህ ከትንሣኤ ጌታ የተሰጠ ኀይልና ሥልጣን ነው (ማቴ. 28፥18-20)።

ዋና ነጥቡ የክርስቶስ ትንሣኤ አሁን ባለው መንፈሳዊ ዓለም መንፈሳዊውን ሥራ መሥራት እንድንችል ያነሣሣናል ያስታጥቀናልም፣ እንዲሁም የትንሣኤ ክርስቶስ ሕይወትና ፈለግ በመከተል ግብረ ገባዊ ሕይወት እንድንኖር ያስችለናል የሚል ነው። ይህ እውነት የዕለት ዕለት እንዲሁም የቅጽበት ቅጽበት ሕይወታችንን በዐዲስ ሰው ማንነት ልክ መኖር የምንችልበትን መለኮታዊ ኀይል ይሰጠናል። ትንሣኤ በውስጣችን ዐዲስ ዐይነት ሕይወት ይፈጥርልናል፤ በመሆኑም አማኞች አሁን ባለው ዓለም ይህን ዐዲሱን ሕይወት በተግባር መኖር ይችላሉ። “የአማኞች ዐይን በትንሣኤ ክርስቶስ ላይ የሚያነጣጥር ከሆነ፣ በልባቸው ውስጥ የክርስቶስ መስቀል በሁሉም ዐይነት ክፋቶች፣ የሥጋ ሥራዎች፣ ኀጢአትና ሰዋዊ ድካም ላይ ድል መቀዳጀት ይችላል።”[53] ይህ መንፈሳዊ ኀይል ከሙታን ከተነሣው ክርስቶስና ከመንፈስ ቅዱስ ጋራ የተቆራኘና የዚያም ውጤት ነው (ሮሜ 1፥4)። ይህ ኀይል አማኞች በመጨረሻው ዘመን ሊሆን ያለውን ትንሣኤ በተስፋ እየተጠባበቁ ሲኖሩ፣ በዚህ ዓለም ያላቸውን ሕይወት በእምነት እንዲኖሩ ያስችላቸዋል (ሮሜ 8፥10-17፤ ፊልጵ. 3፥10)።

[1] Vos, Reformed Dogmatics, 3.5.46; Single-Volume Edition, 581.

[2] Vos, Reformed Dogmatics, 3.5.48; Single-Volume Edition, 584; slightly amended.

[3] The term is appropriate, since ‘supersede’ can mean ‘take over from,’ but if read as ‘displace’ or  ‘overthrow,’ it would be inaccurate regarding Jesus’ resurrection. Having said this, a stronger meaning is not inaccurate for our resurrection, given Paul’s radical comparison concerning our bodies pre and post resurrection in 1 Corinthians 15. There is much more continuity in Christ’s body, pre and post resurrection, than ours.

[4] Letham, The Work of Christ, 220-221; slightly amended.

[5] Torrance, Space, Time, and Resurrection, 36-37.

[6] Torrance, Space, Time, and Resurrection, 35.

[7] Calvin, Institutes, 3.25.3; 990.

[8] Oden, Systematic Theology, 2:474.

[9] Doyle, Eschatology, 27.

[10] John Murray, Redemption: Accomplished and Applied (Eerdmans, 1955; The Banner of Truth Trust, 1961), 175.

[11] E.g., Augustine, The City of God against the Pagans, 22.20; trans. R. W. Dyson (Cambridge University Press, 1150-52.

[12] Bray, God is Love, 509.

[13] Paul Helm, The Last Things (The Banner of Truth Trust, 1989), 52-53.

[14] Doyle, Eschatology, 27.

[15] Torrance, Space, Time, and Resurrection, 34.

[16] Calvin, Institutes, 3.25.3; 991 [emphasis supplied].

[17] Calvin, Institutes, 3.25.3; 990.

[18] Warfield, The Person and Work of Christ, 545, slightly amended; Warfield, Selected Shorter Writings, 1:201.

[19] Vos, Reformed Dogmatics, 3.5.48; Single-Volume Edition, 585.

[20] Calvin, Institutes, 3.25.3; 991.

[21] Jones, Knowing Christ, 168.

[22] Helm, The Last Things, 50-51.

[23] Cyril of Alexandria, Fragment 317; ACC Matthew, ed. Simonetti, 307.

[24] Bavinck, Our Reasonable Faith, 368.

[25] Calvin, Institutes, 2.14.13; 522.

[26] Bavinck, Our Reasonable Faith, 371.

[27] Torrance, Space, Time, and Resurrection, 34-35.

[28] Vos, Reformed Dogmatics, 3.5.48; Single-Volume Edition, 585.

[29] Doyle, Eschatology, 27.

[30] Oliver O’Donovan, Resurrection and Moral Order, 13.

[31] Murray, Redemption, 163.

[32] Murray, Redemption, 48-49.

[33] Bavinck, Our Reasonable Faith, 370.

[34] Bavinck, Our Reasonable Faith, 371.

[35] Hilary of Poitiers, The Trinity, 9.13; NPNF, 2.9:159.

[36] Warfield, The Person and Work of Christ, 546.

[37] Brakel, The Christian’s Reasonable Faith, 1:632; slightly amended.

[38] Barth, Dogmatics in Outline, 114; slightly amended.

[39] Athanasius, On the Incarnation, 27; ed. St. Vladimir’s, 57.

[40] An extensive treatment of how resurrection-based hope changes all of life in every regard is Timothy Keller, Hope in Times of Suffering (Hodder & Stoughton, 2021), 83-216.

[41] Doyle, Eschatology, 27.

[42] Brakel, The Christian’s Reasonable Service, 1:634.

[43] Calvin, Institutes, 3.7.1; 690.

[44] Calvin, Institutes, 3.7.1; 689-90; 689-701.

[45] Oden, Systematic Theology, 2:482.

[46] Warfield, The Person and Work of Christ, 543.

[47] Hilary of Poitiers, The Trinity, 1.13; NPNF, 2.9:44.

[48] Hilary of Poitiers, The Trinity, 1.14; NPNF, 2.9:44.

[49] Gordon Fee, The First Epistle to the Corinthians (Eerdmans, 1987 [Revised edition, 2014]), 808.

[50] Fee, The First Epistle to the Corinthians, 808.

[51] Gerald Bray ed., Ancient Christian Commentary on Scripture. New Testament VII. 1-2 Corinthians (Routledge, 2012 [Orig. 1999]), 184.

[52] Grudem, Systematic Theology, 2^nd edition, 755-56.

[53] Calvin, Institutes, 3.10.6; 719.